علائمی که باید جدی بگیرید

اختلال خود زشت‌ انگاری در نوجوانان: چگونه آن را تشخیص دهیم؟

اگر نوجوانی در خانه دارید که به طور دائم روی ظاهرش تمرکز کرده است، شاید باید بیشتر مراقب امور باشید. البته منظور از تمرکز دائمی، رفتارهای رایج نوجوانان مانند قشرق به‌ پا کردن برای آرایشی جدید یا لباسی نو نیست. منظور وسواسی دائمی درباره شکل ظاهری‌شان است. این نوع رفتار وسواس‌گونه ممکن است به دلیل مشکلی در سلامت روان به نام «اختلال خود‌زشت‌انگاری – Body Dysmorphic Disorder» یا به اختصار BDD، باشد.

موسسه ملی سلامت ایالات متحده آمریکا اختلال خود‌زشت‌انگاری را یک بیماری روانی با این مشخصات معرفی کرده است: «مشغولیت فکری آزاردهنده – به مدت حداقل یک‌ ساعت در روز – به نقص‌های خیالی یا خفیف ظاهری».

این اختلال اگر درمان نشود عواقب بلند‌مدت ناخوشایند و خظرناکی همچون اختلالات اشتهایی و یا احتمال بالای بروز افکار خودکشی خواهد داشت. اولین قدم ضروری برای والدین، دانستن علائم این اختلال است.

علائم اختلال خودزشت‌انگاری

علائم خاص هشداردهنده شامل خشم یا حتی رفتار خشونت‌آمیز، افسردگی و اضطراب، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر و همچنین صحبت درباره خودکشی هستند.

به علاوه، بسیاری از نوجوانان ممکن است به خاطر ترس از قضاوت‌های منفی، از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی اجتناب کنند. والدین ممکن است متوجه رفتارهای وسواس‌گونه و تکراری‌ مانند شانه کردن بیش از حد مو، شستشوی بیش از حد دست و بدن، خرید زیاد، تعویض مکرر لباس، مشغولیت بیش از حد به ورزش یاکندن پوست نقاطی از بدن همچون لب‌ها شوند. موسسه ملی بهداشت آمریکا گزارش داده است که حدود نصف افرادی که اختلال خودزشت‌انگاری در آن‌ها تشخیص داده شده است، در روز ۳ ساعت یا بیشتر را صرف انجام چنین رفتارهایی می‌کنند.

از دست والدین چه کاری بر می‌آید؟

اگر شک کرده‌اید که فرزندتان با این اختلال دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، وقت آن رسیده است که وارد عمل شوید. اثرات طولانی مدت اختلال خودزشت‌انگاری ممکن است شامل عملکرد ضعیف اجتماعی و روانی، اختلالات مربوط به اشتها همچون بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی و خطر بالای خودکشی باشد. در واقع، طبق اطلاعات موسسه ملی بهداشت آمریکا، ۴۴ درصد از افرادی که این اختلال در آن‌ها تشخیص داده شده است اقدام به خودکشی کرده‌اند و ۸۱ درصدشان گفته‌اند که افکار خودکشی داشته‌اند.

گام مهم بعدی، صحبت کردن با نوجوان است. اسمولار توصیه می‌کند: «بهترین راه برای انجام این کار این است که با لحن نگران و روی گشاده به علائمی که متوجهشان شده‌اید اشاره کرده و بگذارید فرزندتان بداند که شما آماده‌اید او را نزد یک متخصص ببرید و تأکید کنید که این کار بهترین روش مقابله با این اتفاق است. توصیه می‌کنم هر وقت که متوجه علامت هشداری شدید با یک دکتر مشورت کنید تا مطمئن شوید آیا فرزندتان به کمک بیشتری نیاز دارد یا خیر». او همچنین تاکید کرد که اگر پدر و مادرها متوجه هرگونه تغییری در وزن یا ظاهر فرزندشان شدند که سلامتی او را تحت تاثیر قرار می دهد، باید با پزشک صحبت کنند.

در حقیقت سنجش سلامت روان گاهی بسیار دشوار است و زشت‌انگاری بدن ممکن است بسیار شدید باشد. بنابراین بهتر است به محض این‌که متوجه علامت هشداری شدید با یک متخصص صحبت کنید.

کارشناسان همگی معتقدند که اگرچه منشاء اختلال خودزشت‌انگاری، جسمی نیست، اما عیوب کوچک قابل مشاهده ممکن است محرک این اختلال باشند. برت کلیکا، کارشناس علوم ورزشی می‌گوید: «یکی از بهترین روش‌ها برای پدر و مادرهایی که می‌خواهند به فرزندانشان کمک کنند تصویر بدنی مثبت از خودشان داشته باشند، این است که نشان دهند خودشان تصویر بدنی مثبتی دارند».

از آنجا که نوجوانان برای تصمیم‌گیری درباره احساسی که نسبت به بدنشان دارند به پدر و مادر خود نگاه می‌کنند، کلیکا به سوالاتی کلیدی‌ اشاره می‌کند که والدین می‌بایست برای پایه‌ریزی عزت‌نفس، نگرش و تصویر بدنی سالم در فرزندشان از خودشان بپرسند. آیا والدین بدنشان را جوری به تصویر می‌کشند که به‌ آن‌ها توانایی انجام فعالیت‌های فیزیکی شادی‌آور مانند ورزش یا سرگرمی‌های دیگر را می‌دهد؟ پدر و مادرها با غذا رابطه‌ای خصمانه دارند یا آن را منبعی برای تغذیه می‌بینند؟ در زمینه عادات غذایی و ورزشی سالم، آیا والدین درباره خوب غذا خوردن یا ورزش کردن به شکل نوعی تنبیه صحبت می‌کنند؟

منسر این یادآوری ارزشمند را ارائه می‌دهد: «تنها درمان مناسب برای اختلال خودزشت‌انگاری آن درمانی است که به شخص کمک می‌کند دغدغه‌اش نسبت به نقصی که حس می‌کند را کاهش دهد. در سطح فیزیکی مساله قابل درمانی وجود ندارد».

اخیرا درمان‌ شناختی‌‌رفتاری که در آن بیمار با هدف تغییر رفتارهای ناسالم، الگوهای فکری منفی را واکاوی می‌کند – تنها درمان اجتماعی‌روانی با تایید میدانی اولیه است. اما ممکن است درمان بین‌فردی و گزینه‌های دارویی هم مزایایی داشته باشند. با پزشک فرزندتان صحبت کنید تا متوجه شوید قدم درست بعدی برای خانواده‌ شما چیست.

سخن پایانی

اگر والدین نگران اختلال خودزشت‌انگاری هستند، بهترین کاری که می‌توانند برای فرزندشان انجام دهند این است که خودشان الگوی خوبی از رابطه سالم با بدنشان باشند، علائم هشدار دهنده را جدی بگیرند و اگر متوجه شدند فرزندشان دچار مشکل است با یک پزشک مشورت کنند.

بیشتر بخوانید: ۱۰ سوال پرتکرار که والدین در گوگل جستجو می کنند