در طول یکی از تعطیلات، پدری و مادری متوجه شدند که هر سه پسرشان در تله «بده به من» گیر افتاده‌اند. بچه‌هایی که تمام تمرکزشان بر گرفتن و به دست آوردن است. «ما می‌خواستیم آنها یاد بگیرند که بخشیدن هم به اندازه‌ی گرفتن سرگرم‌کننده است.» بنابراین، این والدین یک بازی جدید به نام «مهربانی‌های مخفی» به راه انداختند. در این بازی هر فرد خانواده -از جمله پدر و مادر- هر روز باید یک نام را از سبدی بیرون آورده و تا آخر روز، یک عمل محبت‌آمیز نسبت به او انجام دهند. این اعمال محبت‌آمیز صرفا به معنای خرید هدیه نیست، فقط باید عملی «از صمیم قلب» باشند.
مطالب مرتبط: خوش رفتاری در کودکان
به گفته این پدر و مادر، اکراه بچه‌ها با اولین مهربانی مخفی از بین رفت. بچه‌ها شیرینی پختند، گل خریدند، اتاق برادرشان را تمیز کردند و حتی برای مادر صبحانه آماده کردند. «آنها نمی‌توانستند صبر کنند تا یکی را غافلگیر کرده و واکنش او را ببینند. بهترین چیز این بود که پسرانم دوباره لذت بخشش را یاد گرفتند.»
این پدر و مادر تنها نیستند: بسیاری از والدین می‌خواهند فرزندانشان توجه بیشتری به مهربانی، مراقبت و بخشش داشته باشند. راه‌های زیادی برای انجام این کار وجود دارد. فقط مطمئن شوید که کارها را سرگرم‌کننده نگاه دارید و زمانی را به گپ زدن در مورد اینکه دریافت‌کنندگان و هدیه‌دهندگان چقدر تحت تاثیر قرار گرفتند، اختصاص دهید. انجام این کار باعث می‌شود تا ماهیچه‌های مهربانی فرزندتان تقویت شود و به آنها کمک می‌کند تا بیشتر درمورد دیگران و کمتر درمورد خودشان فکر کنند.
در اینجا چند ایده از کتاب «چرا بچه‌های همدل در دنیای -من مرکز جهانم- موفق می‌شوند» نوشته دکتر میشل بوربا، آورده شده است تا با کمک آنها بتوانید ظرفیت مراقبت کردن را در کودکان افزایش دهید. هیچ‌یک از این ایده‌ها یک ریال هم هزینه ندارند، آنها خاطرات خانوادگی دلپذیری ایجاد کرده و به بچه‌ها کمک می‌کنند معنای واقعی زندگی را درک کنند: چیزی که واقعا اهمیت دارد، انسان‌ها هستند، نه اشیا.
مطالب مرتبط: بدخلقی در کودکان
۱. یک جعبه مهربانی خانوادگی درست کنید
یک جعبه کفش قدیمی با شکافی در قسمت بالای آن برای این کار مفید است. سپس فقط لازم است خانواده‌ی خود را تشویق کنید تا به دنبال انجام کارهای خوب در حق دیگران باشند و بعد از اجرا شدن آن را نوشته یا ترسیم کنند و در جعبه بیاندازند. سپس این یادداشت‌ها را در طول یکی از وعده‌های غذایی با خانواده یا هر وقت دیگری که دور هم جمع بودید، بخوانید. این کار به همه کمک می‌کند تا شروع به جست‌وجوی انجام «یک کار خوب» برای دیگری کنند.
۲. شاخ و برگ اضافه مراسم‌ها را بچینید
به همه‌ی لوازمی که در تعطیلات یا مناسبت‌های سال گذشته خریداری کرده‌اید، فکر کنید. چیزهایی مانند کارت هدیه، روبان، کاغذ کادو، کارت تبریک، هزینه پست، تزئینات میز و غیره. این بار به جای خرید این وسایل، فرزندانتان را در ساخت آنها مشارکت دهید. مثلا، بچه‌های بزرگتر شما می‌توانند از طریق کامپیوتر کارت تبریک نوروز یا تولد درست کنند، پیام‌های تبریک شخصی تایپ کنند، عکس اسکن کنند یا با استفاده از عکس‌های اینترنتی کار پستالی ساخته و آن را به دوستان و خانواده ایمیل کنند.
بچه‌های شما می‌توانند با تزیین کاغذ الگو یا کیسه‌های مقوایی، با نقاشی یا رنگ کردن جعبه‌های شیرینی، کاغذ کادو و جعبه کادویی بسازند. حتی بچه‌های کوچکتر می‌توانند با کارت‌های کوچکتر و عکس برگردان، برای هدایا برچسب بسازند. کارت‌های منحصر به هر شخص، کاغذ کادوها و برچسب٬های هدیه‌ها به کودکانتان کمک می‌کند تا بیشتر به بخشیدن و کمتر به گرفتن فکر کنند.
مطالب مرتبط: چگونه با کودک پیش دبستانی خود ارتباط برقرار کنیم؟
۳. یک رسم مراقبت خانوادگی را شروع کنید.
به دنیال راه‌هایی باشید که بخشش را به امری سرگرم‌کننده‌تر بدل کند و اگر بتوانید یک رسم ساده و سرگرم‌کننده‌ی هفتگی ایجاد کنید، یک کار «برد-برد» کرده‌اید. مثلا مادری از فرزندانش خواست که یادداشت‌هایی با مضمون «عیدتان مبارک»نوشته و آنها را به آب‌نبات بچسبانند و سپس مخفیانه پشت در خانه همسایه‌هایشان بگذارند. او می‌گوید فرزندانش عاشق پنهان شدن در پشت درختچه‌ها و تماشای واکنش خوشحالی همسایگان شده‌اند. شما همچنین می‌توانید مثلا سه‌شنبه‌ها را «روز شیرینی» نام‌گذاری کنید و در آن روز با فرزند خود یک عدد شیزینی خامه‌ای خریده و آن را به یک نیازمند بدهید.
۴. روی زمان باهم بودن تاکید داشته باشید
به اعضای بزرگسال خانواده پیشنهاد دهید به جای خرید هدیه، زمانی برای با هم بودن را به فرزندتان هدیه دهند. یک گردش خانوادگی در باغ وحش، پیست اسکیت، پارک یا ساحل داشته باشید. حتی اگر امکانش فراهم بود می‌توانید میوه بچینید یا بادبادک هوا کنید. آموزش مهارت‌های خاص به فرزندتان مانند دوچرخه‌سواری، پختن شیرینی، بافتن شال گردن یا حتی فوتبال یک روش فوق‌العاده برای دادن «هدیه‌ی زمانی» به آنها است. نکته این است که شما در حال سپری کردن زمانی با همدیگر هستید و هر کاری که انتخاب می‌کنید را با هم انجام خواهید داد. با هم بودن اغلب به‌یادماندنی‌تر از باز کردن جعبه اسباب‌بازی یا وسیله‌ای الکترونیکی‌ست که خیلی زود فراموش می‌شود.
۵. دسته‌جمعی سرود بخوانید!
وقتی پسر بزرگم ۹ ساله بود، معلمش ترتیبی داد که شاگردان کلاس در طول تعطیلات در یک خانه‌ی سالمندان آواز بخوانند. دانش‌آموزان هفته‌ها تمرین کردند، اما پسرم مردد بود، چون تجربه زیادیاز ارتباط با افراد مسن نداشت. او به هر ترتیب در برنامه شرکت کرد و زمانی که به خانه برگشت، ترسش از بین رفته بود. درواقع، او نمی‌توانست صبر کند تا دوباره «دوستان جدید» خود را ملاقات کند. «آنها موسیقی را دوست دارند و زمانی که خانواده‌هایشان به دیدنشان نمی‌روند، تنها می‌شوند. یک سری از بچه‌ها می‌خواهند دوباره به آنجا برگردند. من را هم می‌بری؟» البته که او را بردیم و بعد از آن، سرود خواندن در خانه سالمندان به یک رسم در تعطیلات خانوادگی بدل شد که به فرزندانم کمک کرد تا یاد بگیرند به دیگران اهمیت دهند.
آیا آسایشگاه، سرپناه یا بیمارستانی وجود دارد که خانواده‌ی شما بتوانند برای ایجاد شادی به آنجا مراجعه کنند؟ چرا از همسایه‌ها یا دوستان فرزندانتان نخواهید که به شما ملحق شوند و به فرزندانتان کمک کنند تا معنای واقعی تعطیلات را درک کنند.
۶. هدایایی را پیشنهاد دهید که «از صمیم قلب» آمده باشند
این فعالیت به کودکان کمک می‌کند تا تشخیص دهند بهترین هدایا نه با پول، بلکه با زمان و عشق آنها خریداری می‌شوند.
شما به چند کاغذ نقاشی در قطع ۱۰ در ۲۰ سانتی‌متر، خودکار یا مداد رنگی و یک منگنه نیاز دارید. به هر کدام از بچه‌های خانواده چند تکه کاغذ و خودکار یا مداد رنگی بدهید. از آنها بخواهید شخصی را برای دریافت هدیه انتخاب کنند و در هر برگه بنویسند. به فرزندتان کمک کنید در بالای هر برگه بنویسد: «چون به تو اهمیت می‌دهم، این کار را انجام می‌دهم …» و به دنبال آن، یک کار مراقبتی متفاوت که او مایل است برای آن شخص انجام دهد را بنویسید. مثلا: زنگ زدن به مادربزرگ یک بار در هفته، پخت شیرینی به کمک شما برای پدربزرگ، قول دادن به مادر برای بیرون بردن سطل زباله بدون غر زدن. بچه‌ها می‌توانند هر برگه را با نقاشی، تصاویر بریده شده، تمبر یا طرح‌های شابلون امضا کنند و تاریخ و نشانه بگذارند. سپس برگه‌های درست شده را بین یک جلد کاغذ رنگی تاشده قرار دهند و کناره‌های دفترچه کوپن را منگنه کنند. هدیه‌ی کوپن‌های قابل بازخرید برای کارهای مراقبتی، آماده تقدیم به گیرنده‌ی خوش شانس است.
۷. قدردانی و قدرشناسی را تمرین کنید.
قدردانی مهارتی است که می‌توان آن را یاد گرفت. هنر درایت، قدردانی و قدرشناسی آموخته شده است و هنوز زمان برای آموزش این مهارت‌های باشکوه وجود دارد که چطور قبل از اینکه اقوام با هدایایی برای فرزندتان سر برسند، قدردانی خود را نشان دهید. بنابراین به فرزندتان بیاموزید که چگونه هدایا را با قدرشناسی قبول کند. قبل از رسیدن مهمانان و اهدای هدایا، تشکر مودبانه را تمرین کنید. چند پاسخ قدرشناسانه می‌توانند این باشد که: «از این بابت متشکرم» «من واقعا از شما تشکر می‌کنم» یا «ممنونم، لطف دارید». گاهی اوقات «خیلی متشکرم» ممکن است بهترین پاسخ باشد. اطمینان حاصل کنید که نقش قدردانی خود را ایفا کرده‌اید. «بعضی وقت‌ها آن چیزی که دوست داشتم را هدیه نمی‌گیرم، اما سعی می‌کنم کسی که به من هدیه داده است را خوشحال کنم.» تمرین مکرر برای موفقیت در تسلط بر این مهارت بسیار مهم است. بنابراین لطفا برای شروع این تمرینات تا شب قبل از آمدن مهمان‌ها صبر نکنید و فکر نکنید کودک شما می‌تواند در زیر آتش، قدردان ظاهر شود.
در پایان، به یاد داشته باشید که تعطیلات واقعا برای عشق، باهم بودن و خاطرات شگفت‌انگیز است. نکته‌ی کلیدی این است که به بچه‌ها اجازه دهید لذت هدیه دادن به دیگران را تجربه کنند، مثلا بسته‌بندی هدیه، وقت گذاشتن برای فکر کردن به اینکه چه بخرند و خرید یا ساختن آن چیز. بخشیدن و دادن عملی یک چیز، همیشه بهترین راه برای کمک به کودک در درک این است که چه حسی خواهد داشت وقتی از او قدردانی می‌شود.
