یکی از آزمایش‌های علمی جذابی که این آخر هفته می‌توانید برای کودک خود اجرا کنید، آزمایش درست کردن آتشفشان است. البته پیشاپیش از شما عذرخواهی می‌کنیم، چون قرار است یک انفجار در خانه شما رخ دهد و احتمالا تمیزکاری بعد از آزمایش آتشفشان کمی زمان‌بر باشید.
وسایل مورد نیاز برای آزمایش ساخت آتشفشان
- یک بشقاب یا سینی تخت برای زیر آتشفشان
- یک ظرف شیشه‌ای مربا یا یک بطری
- فوم قهوه‌ای و خمیر بازی (ازفویل آلومینیومی هم می‌توان استفاده کرد)
- تکه‌هایی از طبیعت! (گل، برگ، چوب، سنگ و…)
- گدازه آتشفشان (نحوه ساخت گدازه را جلوتر شرح خواهیم داد)
مراحل انجام آزمایش آتشفشان
قدم اول: با چه موادی می‌توان کوه آتشفشان را شبیه سازی کنیم؟
ابتدا با استفاده از فوم و خمیر بازی، یک کوه آتشفشان دور بطری می‌سازیم. البته اگر حوصله بیشتری دارید می‌توانید از موادی حرفه‌ای‌تر همچون خمیر کاغذ برای ساخت ماکت کوه آتشفشان استفاده کنید. اگر از این هم ساده‌تر می‌خواهید می‌توانید با مچاله کردن فویل به دور بطری، ماکت کوه را درست کنید.
بعد از پیچیدن فوم در اطراف بطری روی بشقاب یا سینی را هم بپوشانید تا دامنه کوه شما باشد. یک آتشفشان بسیار هنرمندانه!
قدم دوم: با تکه‌های طبیعت، محوطه سازی کنید.
حالا محوطه کوه آتشفشان دست‌ساز خود را با استفاده از تکه‌های طبیعت و عروسک‌های دایناسور، شبیه‌سازی کنید. این تکه‌های مختلف را می‌توان با فشردن روی خمیر بازی در پایین کوه محکم کنید تا درختان، گل‌ها و بوته‌ها ایجاد شوند. درست مثل یک ماکت سه بعدی از یک کوه آتشفشانی در دوران ماقبل تاریخ. به جای تخته سنگ‌های بزرگ از سنگریزه استفاده کرده و از تکه‌های کوچک چوب، پل‌های چوبی بسازید.
قدم سوم: گدازه درست کنید.
اکثر ما در کودکی با جوش شیرین و سرکه، گدازه درست کردیم. اما حالا دستورالعمل جدیدی پیدا کردیم که شاید اندکی نیاز به آموزش داشته باشد اما قطعا ارزشش را خواهد داشت.
مواد لازم برای درست کردن آتشفشان با جوش شیرین
- جوش شیرین (۲ قاشق غذاخوری)
- مایع ظرفشویی
- رنگ خوراکی قرمز
- سرکه
- آب گرم
ابتدا رنگ قرمز را با آب گرم هم می‌زنیم. سپس، آن را داخل بطری یا شیشه‌ای که درون آتشفشان پنهان کرده‌ایم می‌ریزیم. حالا ۶ قطره مایع ظرفشویی، دو قاشق غذاخوری جوش شیرین و در آخر سرکه را اضافه می‌کنیم.
فوران فوق‌العاده‌ای بود، نه؟ خیلی هم سریع و حتی بزرگتر از انتظار اتفاق می‌افتد. حتی ما هم انتظار این حجم از گدازه را نداشتیم و مجبور شدیم با حوله و پارچه جلوی سرریز شدن گدازه را بگیریم!
علم پشت این آزمایش را برای فرزندتان توضیح دهید
واکنش شیمیایی بین جوش شیرین و سرکه به تولید گازی به نام «دی اکسید کربن» می‌انجامد. این همان گازی است که در نوشابه‌های گازدار وجود دارد. وقتی یک نوشیدنی گازدار را تکان می‌دهیم چه اتفاقی می‌افتد؟ درست است! دی‌اکسید کربن موجود در آن هیجان زده شده و برای خروج از بطری عجله دارد و چون فضای کافی برای پخش شدن ندارد مثل یک آتشفشان از دهنه بطری بیرون می‌زند. درست مثل کوه آتشفشانی ما!
فکرش را می‌کردید که در آشپزخانه و با لباس راحتی در خانه، انقدر خوش بگذرد؟
احتیاط‌های لازم برای انجام آزمایش آتشفشان
- با وجود اینکه آزمایش ساخت آتشفشان در علوم پایه ششم وجود دارد اما بهتر است که حتما موقع انجام دادن آن از بزرگ‌ترها کمک بگیرید و به تنهایی آن‌را انجام ندهید.
- ترکیب ایجاد شده که از ترکیبات کروم است بسیار خطرناک است.
- هنگام انجام آزمایش سعی کنید از دستکش استفاده کنید تا مواد با دستتان برخورد نکند.
- از برخورد مواد با چشم جلوگیری کنید. بعد از انجام آزمایش حتما دست‌های خود را بشویید تا ترکیبات شیمیایی وارد چشم نشود.
