برای برخی از نوجوانان، حذف ریاضی از برنامه درسی‌شان چیزی شبیه رویا است. برای دانشآموزانی که علاقه‌ای به ریاضیات ندارند، احتمالا گرفتن نمره قبولی تنها انگیزه مطالعه این درس است و اگر کمی دور اندیش باشند، شاید به آینده شغلی خود نیز فکر کنند. اما ریاضی، تاثیر قابل توجه دیگری نیز روی زندگی نوجوانان در سال‌های بعد خواهد گذاشت؛ تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که ریاضی می‌تواند ذهن نوجوانان را تقویت کند و حذف زودهنگام آن از برنامه درسی بر رشد ذهنی آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. در مطلب امروز قصد داریم در مورد تأثیر ریاضی بر ذهن نوجوان صحبت کنیم. امیدواریم مطالعه بخش‌های زیر برای شما مفید واقع شود.
آیا ریاضی واقعا باعث تقویت ذهن می‌شود؟
بله همینطور است. ریاضیات در واقع مسیرهای عصبی جدیدی در مغز می‌سازد و مغز را آموزش می‌دهد تا ارتباطات را ببیند و در نتیجه آن را قوی‌تر از قبل می‌کند. ریاضیات مهارت‌هایی را در استدلال عینی، استدلال منطقی، استدلال فضایی و تفکر انتقادی ایجاد می‌کند. ذهن فرد را تیز می‌کند و به از بین بردن تفکر غیر شفاف (مبهم) کمک می‌نماید، که به نوبه خود به حل مسئله و تفکر خلاق بهتر منجر می‌شود. ریاضیات به ویژه محاسبات ذهنی، ظرفیت مغز را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. مطالعه شکل‌ها، اعداد و الگوها به رشد مهارت‌های مشاهده‌ای قوی و تفکر انتقادی کمک می‌کند. مغز هم ظرفیت رشد دارد و هم استعداد طبیعی. آن‌ها محدود به یکدیگر نیستند. دفعه بعد که احساس کردید در کاری گیر کرده‌اید و نمی‌توانید یک مشکل را حل کنید، حل یک تمرین ریاضی را امتحان کنید. نتیجه مثبت خواهد بود!
ریاضیات به مغز می‌آموزد که چگونه ارتباطات درست را ببیند و تشخیص دهد و مسیرهای عصبی را ایجاد می‌کند که مغز را در بسیاری از چیزهای دیگر قوی‌تر می‌سازد. این مسیرها از طرق زیر در برخورد با موضوعات مختلف به کار گرفته خواهند شد:
- ایجاد زمینه تفکر سیستمی
- توسعه توانایی تجزیه و تحلیل و حل مسائل
- کشش ذهن برای کار روی امور ناآشنا، با اطمینان
- توسعه مهارت‌های توالی که برای رسیدن به نتایج دقیق یا نتیجه گیری‌های منطقی حیاتی است.
- ترویج احتیاط و دقت در تفکر با رمزگشایی مسائل پیچیده ریاضی برای رسیدن به پاسخ دقیق
- یادگیری از طریق آزمون و خطا برای ادغام اصول مختلف برای رسیدن به یک نتیجه منطقی
اینها منابع شناختی هستند که فرزند شما بدون توجه به برنامه‌های شغلی آینده خود می‌تواند فورا از آن‌ها استفاده کند.
کدام بخش از مغز به ریاضیات مرتبط است؟
مغز دو نیمکره دارد که نیمکره چپ مغز با ریاضی، علوم و … مرتبط می‌باشد. محققان فرانسوی در بررسی‌های متعدد خود به این نتیجه رسیدند که در هنگام حل مسائل ریاضی (از سوالات ساده ریاضی گرفته تا محاسبات بسیار پیچیده) تنها بخش‌های خاصی از مغز فعال شده و شبکه‌های عصبی آن‌ها مشغول به کار می‌شوند. لوب پاریتال یا آهیانه‌ای، بخش جلویی و بخش گیجگاهی مغز در هنگام پاسخ به سوالات ریاضی فعال می‌شود.
مغز در حین حل مسائل ریاضی در ۴ زمینه جداگانه فعالیت می‌کند (رمزگذاری، برنامه ریزی، حل مسئله و پاسخ) که نشان دهنده پیشرفت آن از طریق فرآیند تفکر خلاق است. کار بر روی ریاضی می‌تواند به تقویت این زمینه‌ها کمک کند و به نوجوانان این امکان را می‌دهد تا با استفاده از قضاوت صحیح مسائل را به طور موثر حل کنند.
هر مسئله ریاضی که نوجوان برای حل آن تلاش می‌کند، مستلزم آن است که یک سری تصمیمات را بر اساس درک خود از مفاهیم اساسی اتخاذ نماید. همانطور که آن‌ها این تصمیمات را می‌گیرند، یاد می‌گیرند که برای حل مسائل ریاضی انتقادی و خلاقانه فکر کنند. سپس می‌توانند همان مراحل و قدرت مغز را برای بسیاری از چالش‌های زندگی به کار گیرند.
رشد ماهیچه‌های مغز کودکان خردسال با ریاضی
بیشترین میزان رشد و توسعه مغز انسان در دوران کودکی و خردسالی اتفاق می‌افتد. یادگیری و تمرین ریاضی، یک روش موثر و اثبات شده برای ایجاد مسیرهای عصبی جدید و تقویت مسیرهای عصبی فعلی در مغز است. در واقع تلاش برای حل مسائل ریاضی باعث تقویت عضلات مغز و در نتیجه قوی‌تر شدن ذهن خواهد شد و بدین منظور نیازی نیست که لزوما مسائل ریاضی را کامل و درست حل کنید. گذاشتن وقت کافی برای مسائل ریاضی، پیدا کردن ارتباطات ممکن، تشخیص الگوها و … همگی باعث تقویت تفکر سیستماتیک و تفکر انتقادی می‌شوند و می‌توانند ماهیچه‌های نابالغ مغز کودکان خردسال را تقویت نمایند. عضلات مغز انسان بسیار شبیه سایر عضلات بدن هستند؛ همانطور که عضلات بدن هر چه بیشتر ورزش کنند قوی‌تر می‌شوند، عضلات مغز نیز با تمرین ریاضی تقویت می‌شوند. هنگام برخورد با مسائل ریاضی، چندین عملکرد مغز به طور همزمان فعال می‌گردند. هر چه مسائل ریاضی بیشتری را حل کنید، مغز شما با مسائل پیچیده‌تر بهتر برخورد می‌کند. این توضیح می‌دهد که چرا ریاضی یک تمرین مغز است.
فواید ریاضی برای مغز انسان
یادگیری و تمرین ریاضی، مزایای متعددی برای مغز انسان به ویژه در سنین پایین‌تر دارد که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
۱. ریاضی عملکرد سالم مغز را ارتقا می‌دهد
حل مسائل و بهبود مهارت‌های ریاضی همانند یک تمرین برای مغز است و به مرور زمان مهارت‌های شناختی ما را بهبود می‌بخشد.
۲. ریاضی مهارت‌های حل مسئله را تقویت می‌کند
تمام آن مسائل ریاضی که دانش‌آموزان حل می‌کنند، واقعاً مهارت‌های حل مسئله آن‌ها را بهبود می‌بخشد. بعدها مشکلات پیچیده زندگی جای کتاب‌های کار را می‌گیرند، اما حل مسئله همچنان به همین شکل اتفاق می‌افتد. وقتی دانش‌آموزان الگوریتم‌ها و مسائل را عمیق‌تر درک کنند، می‌توانند حقایق را رمزگشایی کنند و راحت‌تر مسئله را حل کنند. راه حل‌های زندگی واقعی با ریاضی و منطق پیدا می‌شوند.
۳. ریاضی از استدلال منطقی و تفکر تحلیلی پشتیبانی می‌کند
بدیهی است که استدلال منطقی و تفکر تحلیلی در کنار مهارت‌های ریاضی بهبود می‌یابند. مهارت‌های منطقی در تمام سطوح آموزش ریاضی ضروری هستند.
۴. ریاضی تفکر انعطاف پذیر و خلاقیت را توسعه می‌دهد
مسائل ریاضی اغلب ما را ملزم می‌کنند که تفکر خود را منعطف کنیم و به بیش از یک روش با مسائل برخورد کنیم. اولین روشی که امتحان می‌کنیم ممکن است کارساز نباشد. ما به انعطاف پذیری و خلاقیت نیاز داریم تا به راه‌های جدیدی برای راه حل فکر کنیم. و مانند هر چیز دیگری، این طرز تفکر با تمرین تقویت می‌شود.
۵. ریاضی حافظه شما را تقویت می‌کند
یادگیری ریاضیات ذهنی از دبستان شروع می‌شود. دانش‌آموزان جداول جمع و سپس تفریق، ضرب و تقسیم را یاد می‌گیرند. با تسلط بر این مهارت‌ها، شروع به به‌خاطر سپردن نکات و ترفندهای بیشتری می‌کنند، مانند افزودن یک صفر به انتهای عدد هنگام ضرب در ۱۰. دانش‌آموزان الگوریتم‌ها و فرآیندها را در طول آموزش به خاطر می‌سپارند. استفاده از حافظه باعث تقویت آن می‌شود. همانطور که کودک شما رشد می‌کند و به استفاده از مهارت‌های ریاضی در بزرگسالی ادامه می‌دهد، حافظه او در بهترین حالت باقی می‌ماند.
سخن پایانی
دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم، پر از ریاضیات است. ما با استفاده از ریاضیات، زمان و ساعت را می‌گوییم، فاصله‌ها را اندازه می‌گیریم و کالاها و خدمات را خریداری می‌کنیم. ریاضی نقش مهمی در نحوه فکر کردن و برنامه ریزی امور روزانه ما ایفا می‌کند. مهارت‌های ضروری که از ریاضی می‌آموزیم، در طول زندگی در زمینه‌های دیگر نیز به ما کمک خواهد کرد. عمده‌ترین تأثیری که ریاضی بر زندگی ما می‌گذارد، نقشی است که در تقویت مغز و مهارت‌های تفکر ایفا می‌کند. تفکر انتقادی، استدلال منطقی، مهارت حل مسئله و … همگی با یادگیری ریاضی تقویت می‌شوند و در مراحل مختلف زندگی به کار ما خواهند آمد.
