عوارض مصرف قرص ریتالین در دانش آموزان

این روزها ریتالین و تاثیرات آن تبدیل به یکی از موضوعات مهم در قشر دانش‌آموز و حتی دانشجو شده‌ است. دانش‌آموزانی که به جای یادگرفتن درس در طول سال می‌خواهند این کار را یک شبه انجام دهند و برای بیدار ماندن در شب امتحان یا شب‌های پایانی منتهی به کنکور به این قرص‌ها پناه می‌برند، نه تنها به نتیجه دلخواه خود دست پیدا نمی‌کنند؛ بلکه اثرات سوء مصرف ریتالین باعث کاهش توانایی‌های آن‌ها شده و حتی ممکن است منجر به اعتیاد در آن‌ها شود. برای اینکه این دارو را بهتر شناخته و با اثرات آن بیشتر آشنا شوید، در این مقاله با ما همراه باشید.

ریتالین چیست؟

ریتالین با نام علمی متیل فنیدات، یک داروی محرک مشابه آمفتامین‌هاست که باعث افزایش ترشح دوپامین در مغز می‌شود و پزشکان آن را برای مقابله با بیش فعالی و نارکولپسی (حمله خواب) تجویز می‌کنند. این دارو در واقع برای درمان اختلال کم توجهی (غالبا در کودکان بیش فعال) مورد استفاده قرار گرفته و به آن‌ها کمک می‌کند تمرکز خود را حفظ کنند. 

کاربردهای ریتالین چیست؟

ریتالین با تحریک سیستم عصبی به حل مشکلات رفتاری در کودکان مبتلا به بیش فعالی کمک می‌کند. بنابراین اگر طبق تشخیص و تجویز پزشک استفاده شود، حکم آرام‌بخش را داشته و تقویت‌کننده تمرکز کودک است. از جمله فواید استفاده از ریتالین می‌توان موارد زیر را برشمرد:

• افزایش تمرکز 
• ارتقای توان جسمی
• کنترل در رفتار
• کاهش خستگی و پرخاشگری
• بهبود روابط اجتماعی

علاوه بر این، بزرگسالانی که در کودکی اختلال بیش فعالی داشته‌اند، با مصرف این دارو می‌توانند کسالت را کاهش و حس سرخوشی‌شان را افزایش دهند.

هدف از استفاده از ریتالین

عدم توجه و تمرکز در کودکان بیش فعال معمولا به دلیل کمبود ترشح دوپامین است. ریتالین که از دسته آمفتامین‌هاست با اثرگذاری بر روی سیستم عصبی و افزایش ترشح این ماده به درمان مشکلات کم توجهی و حمله خواب کمک می‌کند. 

ریتالین برای کنکور

برخی دانش‌آموزان، مخصوصا پشت کنکوری‌ها که تحت فشارهای مختلف روانی ناشی از درس هستند، نیاز به مطالعه طولانی مدت و بدون وقفه و بعضا بیدار ماندن در شب را دارند. در این بین برخی افراد سودجو با تبلیغات گسترده در مورد فواید مصرف این قرص و تاثیرات مثبت آن، دانش‌آموزان را به سمت مصرف خودسرانه این دارو سوق می‌دهند. آن‌ها دلایل زیر را برای مصرف ریتالین در دانش‌آموزان مطرح می‌کنند:

• افزایش تمرکز
• افزایش یادگیری و فهم مسائل به صورت ساده‌تر
• کمک به شب بیداری و مطالعه 
• کمک به یادگیری مطالب بدون نیاز به تمرین و تکرار

اما آیا به درستی مصرف ریتالین آن هم بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه برای مطالعه درس مفید است؟ 

تخریب سیستم یادگیری نتیجه مصرف ریتالین 

ریتالین در دسته‌ داروهای مغز و اعصاب جای می‌گیرد. این داروها بر روی فعل و انفعالات مغز و در نتیجه رفتار فرد تاثیر می‌گذارند. در ابتدای مصرف این دارو فرد واقعا احساس سرخوشی کرده و کسالت و خستگی‌اش رفع می‌شود. اما از آنجایی تاثیر آن بعد از ۴ الی ۶ ساعت از بین می‌رود، به ناچار باید دوباره به سراغ آن برود!

به این صورت در ابتدای مصرف ریتالین چند ساعتی پر انرژی است؛ اما بعد از چند ساعت حالت خمودی و کسالت خواهد داشت و دوباره به آن پناه می‌برد و اعتیاد رفته رفته شکل می‌گیرد. به طوری که در صورت عدم مصرف، حالاتی مثل اضطراب، بی قراری‌ و افسردگی فرد را آزار خواهد داد. 

در نتیجه در افرادی که به مصرف قرص ریتالین وابسته‌ هستند اختلالات زیادی در قدرت یادگیری و تمرکز مشاهده می‌شود. هر چقدر شدت وابستگی به ریتالین بیشتر باشد عوارض آن بیشتر بوده و افراد معتاد به این دارو توانایی یادگیری بسیار پایین‌تری نسبت به افراد عادی دارند.

آیا ریتالین مواد مخدر است؟

ریتالین در دسته داروهای محرک بوده و درست است که اعتیار آور است؛ اما مخدر نیست. این ماده به عنوان یک دارو در شرکت‌های دارویی با دوزهای مشخص و آزمایش شده تولید شده و در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد و پزشکان برای درمان بیماری از آن استفاده می‌کنند؛ اما همانطور که در قسمت قبل توضیح دادیم در صورت مصرف خودسرانه، این دارو باعث وابستگی شدید و اعتیادآور شده و زندگی عادی فرد را مختل می‌کند. 

نظرات متخصصان در مورد ریتالین

پزشکان در زمان مواجهه با کودکانی که دارای اختلالات خلقی، اختلال در خواب، اختلال کنترل تکانه و اختلال تمرکز هستند، ریتالین را با دوزهای مشخص و محدود تجویز می‌کنند. اما همه پزشکان با مصرف خودسرانه این دارو مخالف هستند. 

همانطور که عوارض این دارو را در بخش‌های قبلی توضیح دادیم، مصرف بدون نسخه پزشک با توجه به اعتیادآور بودن آن بسیار خطرناک است و حتی ممکن است منجر به مرگ افراد گردد. 

نشانه‌های اعتیاد به ریتالین

قطعا مصرف داروهای مغز و اعصاب بدون نظر پزشک بسیار خطرناک است. اما چنانچه فردی به مصرف ریتالین روی آورده می‌توان از تغییر در حالات و رفتار وی متوجه شروع وابستگی و اعتیاد او شد. افرادی که نشانه‌های زیر را در رفتار خود دارند باید به سرعت مصرف این دارو را کنار گذاشته و تلاش کنند به زندگی عادی برگردند:

• افرادی که تمایل به عدم مصرف این ماده دارند اما باز هم آن را مصرف می‌کنند.
• افرادی که در برقراری ارتباط با اطرافیان خود دچار مشکل هستند.
• افرادی که با وجود قیمت بالای این دارو باز هم آن را می‌خرند.
• افرادی که از اطرافیان خود منزوی می‌شوند.

کلام آخر

استفاده افراطی و خودسرانه هر دارویی اثرات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت. حال اگر این دارو در دسته داروهای مغز و اعصاب باشد، ریسک استفاده از آن بالاتر هم می‌رود. در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل توضیح دهیم که چرا استفاده خودسرانه ریتالین که یک داروی محرک سیستم عصبی است مضر بوده و چه پیامدهایی را به همراه دارد.

آیا شما یا اطرافیانتان تجربه‌ای در زمینه مصرف این دارو و عوارض آن دارید؟ مشتاق شنیدن نظرات‌تان هستیم.