مقدمه
انگیزه همان چیزی است که ما را به سمت اهدافمان سوق می‌دهد. دانش‌آموزان و محصلان نیز مانند همه‌ی ما برای درس‌خواندن و پیشرفت تحصیلی، بیش از هرچیز به انگیزه نیاز دارند. به همین دلیل هم والدین و مربیان با آگاهی از روش‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموز، می‌توانند به او در رسیدن به اهداف تحصیلی کمک کنند. پس اگر شما نیز قصد کمک به دانش آموزان خود را دارید؛ به خواندن ادامه دهید. چراکه در این مطلب ضمن آشنایی با تکنیک‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموز، با اهمیت تقویت انگیزه در دانش‌آموزان آشنا می‌شویم.
تکنیک برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان
ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان یکی از جنبه‌های مهم آموزش است و تأثیر بسزایی در یادگیری و موفقیت تحصیلی آن‌ها دارد. به طور کلی انگیزه اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل حرکت هرکس به سمت اهدافش است و دانش‌آموزان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. وقتی دانش آموزان انگیزه کافی برای رسیدن به اهداف تحصیلی خود داشته باشند؛ احتمال بیشتری دارد که در فرآیند یادگیری کلاس شرکت کرده، در مواجهه با چالش‌های یادگیری و مطالعه پافشاری کنند و در نهایت به نتایج تحصیلی بهتری دست یابند. روش‌های مختلفی وجود دارد که مربیان و والدین می‌توانند برای ایجاد و تقویت انگیزه در دانش آموزان خود از آن‌ها استفاده کنند. با ما همراه باشید تا با ۱۰ راهکار موثر برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان آشنا شویم.
۱. ایجاد یک کلاس درس حمایت کننده و امن
یکی از مهم‌ترین راه‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان، ایجاد یک کلاس درس با محیطی پویا، مثبت و امن است. وقتی دانش‌آموزان احساس امنیت، ارزش و احترام می‌کنند، انگیزه بیشتری برای مشارکت در فرآیند یادگیری دارند. مربیان و معلمان می‌توانند با شناخت روحیات و علایق دانش آموزان خود و ایجاد روابط مثبت و ترویج حس دوستی و تعلق خاطر به کلاس و همکلاسی‌ها، یک کلاس درس با محیطی حمایتگر و سرشار از روابط صمیمانه ایجاد کنند.
۲. تعیین انتظارات و اهداف
تعیین انتظارات و اهداف تحصیلی مشخص برای دانش آموزان می‌تواند به انگیزه آن‌ها برای تلاش بیشتر کمک کند. وقتی دانش‌آموزان بدانند که از آن‌ها چه انتظاری می‌رود و اهداف روشنی برای تلاش کردن داشته باشند، به احتمال زیاد انگیزه بیشتری برای دستیابی به آن اهداف خواهند داشت. مربیان می‌توانند انتظارات خود را به وضوح بیان و اهداف بزرگ‌تر یا سخت‌تر مثل شرکت در المپیاد و غیره را به مراحل کوچک‌تر و قابل دستیابی تقسیم کنند. با این کار دانش آموز می‌تواند پا به پای آموزگار خود پیش رفته و در این مسیر طولانی و پیچیده احساس خسته و دلزده نشود.
۳. تقدیر و تشکر
یکی از مهم‌ترین روش‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموز، تقدیر و تشکر از تک تک زحمات اوست. تشویق و بازخورد مثبت یک انگیزه قوی برای دانش آموزانی است که معمولاً خیلی زود دلزده و ناامید می‌شوند. مربیان و حتی والدین می‌توانند با شناخت و تقدیر از تلاش‌ها و دستاوردهای دانش آموزان، آن‌ها را به ادامه دادن و تلاش برای موفقیت بیشتر تشویق کنند. بازخورد مثبت می‌تواند اشکال مختلفی مانند تمجید کلامی، پاداش یا امتیاز داشته باشد.
۴. استقلال
دادن فرصت به دانش‌آموزان برای انتخاب و داشتن احساس استقلال در روند یادگیری، می‌تواند بسیار انگیزه‌بخش باشد. وقتی به دانش‌آموزان احساس استقلال و انتخاب آزاد القا شود، به احتمال زیاد در روند آموزش و یادگیری خود احساس مشارکت می‌کنند. از سوی دیگر دانش‌آموزانی که احساس مشارکت با معلم یا سایر همکلاسی‌های خود دارند، به موفقیت تحصیلی خود به چشم موفقیت تیمی نگاه کرده و بیش از پیش تلاش می‌کنند. مربیان و آموزگاران نیز می‌توانند با اجازه دادن به دانش‌آموزان برای انتخاب موضوعات مورد علاقه‌شان برای پروژه کلاسی یا تکالیف، انتخاب فعالیت‌های یادگیری مختلف، یا ورود به قوانین و نحوه مدیریت کلاس، فرصت‌هایی برای استقلال آن‌ها فراهم کنند.
۵. پرورش طرز فکر رشد
طرز فکر رشد (Growth Mindset) به گفته کارول دوئک؛ این باور است که هوش و توانایی را می‌توان با تلاش و پشتکار توسعه داد. مربیان و والدین با پرورش طرز فکر رشد در دانش آموزان خود می‌توانند آن‌ها را تشویق کنند تا چالش‌ها را پذیرفته، از اشتباهات درس بگیرند و در مواجهه با موانع پافشاری کنند. بنابراین آموزش در مورد توانایی مغز برای رشد و تغییر و داشتن نگرش مثبت نسبت به یادگیری و بهبود، یکی دیگر از روش‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان است.
۶. معنا دادن به یادگیری
دانش‌آموزان با درک معنای واقعی آنچه را که می‌آموزند، انگیزه بیشتری برای درگیر شدن با مطالب درسی پیدا می‌کنند. مربیان می‌توانند آموزش دروس مختلف را به علایق، تجربیات و کاربردهای دنیای واقعی متصل کرده و از این طریق انگیزه دانش آموزان برای فراگیری این دروس را افزایش دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند فرصت‌هایی را برای دانش آموزان فراهم کنند تا موضوعاتی را که شخصاً برای آن‌ها معنادار است بررسی کرده و نشان دهند که چگونه دانش و مهارت‌های خود را در زندگی به کار ببرند.
۷. استفاده از تکنیک‌های آموزشی جذاب و تعامل محور
روش‌های تدریس تعامل محور و جذاب می‌تواند به جلب علاقه و افزایش انگیزه در دانش آموزان کمک کند. مربیان و آموزگاران می‌توانند از انواع استراتژی‌های آموزشی مانند فعالیت‌های عملی، کار گروهی، بحث و مناظره، منابع و ابزارهای پیشرفته استفاده کرده و روند آموزش را پویاتر کنند. به علاوه تغییر روش‌های تدریس و ادغام آموزش با سرگرمی و بازی یکی از راه‌های کلیدی حفظ انگیزه و مشارکت بیشتر دانش‌آموزان محسوب می‌شود.
۸. ایجاد فرصت برای موفقیت
موفقیت به خودی خود باعث افزایش انگیزه می‌شود، بنابراین یکی از روش‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموز فراهم کردن فرصت‌هایی برای تجربه کردن حس موفقیت است. مربیان و آموزگاران می‌توانند با ترتیب دادن مسابقه‌ای آسان و مرتبط با درس، برگزاری آزمون و یا پرسش و پاسخ فرصتی برای عرض اندام دانش آموزان ایجاد کنند. بدین ترتیب دانش آموزی که از این فرصت‌ها استفاده کرده و به یک موفقیت نسبی می‌رسد، به احتمال زیاد به توانایی‌های خود اعتماد کرده و برای مقابله با چالش‌های سخت‌تر مثل امتحانات نهایی انگیزه بیشتری پیدا می‌کند.
۹. ایجاد فرصت برای به اشتراک گذاشتن نظرات
یکی از روش‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان خجالتی، اجازه دادن به آن‌ها برای به اشتراک گذاشتن نظراتشان است. معمولاً دانش آموزان خجالتی تمایلی به شرکت در گفتگوهای کلاسی و یا دادن پاسخ صحیح به سوالات کلاسی ندارند و اغلب در طول کلاس سکوت می‌کنند. بنابراین والدین و مربیان با تشویق این دانش آموزان به صحبت و برقراری ارتباط با سایر همکلاسی‌ها به آن‌ها کمک می‌کنند تا علاوه بر حفظ انگیزه، مهارت برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی خود را نیز بالا ببرند.
-
تقویت انگیزه درونی یا ذاتی
روانشناسان انگیزه درونی یا ذاتی (Intrinsic Motivation) را نوعی انگیزه می‌دانند که از درون فرد نشأت می‌گیرد، نه از پاداش‌ها یا تهدیدهای بیرونی. به معنای دیگر دانش آموزی که انگیزه درونی و ذاتی دارد، بیشتر برای لذت درونی یا حس دستیابی به اهداف خودش درس می‌خواند و نه از ترس گرفتن نمره پایین در مدرسه. بنابراین مربیان و والدین می‌توانند با پرورش خودشناسی، خلاقیت و اشتیاق دانش آموزان به یادگیری، انگیزه‌های درونی آن‌ها را تقویت کنند. آن‌ها می‌توانند فرصت‌هایی را برای دانش‌آموزان فراهم کنند تا علایق خود را دنبال کرده و عشق به یادگیری را در خود توسعه دهند که فراتر از انگیزه‌های بیرونی است.
چرا ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان اهمیت دارد؟
وقتی دانش آموزان انگیزه داشته باشند، احتمال بیشتری دارد که در فرآیند یادگیری شرکت کرده و به نتایج تحصیلی بهتری دست یابند. دانش آموزان با انگیزه همچنین سطح بالایی از اعتماد به نفس و نگرش مثبت نسبت به یادگیری و تحصیل دارند. از جمله دلایل اهمیت ایجاد انگیزه در دانش آموزان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
موفقیت تحصیلی
دانش آموزان با انگیزه معمولاً تلاش و زمان کافی برای موفقیت تحصیلی صرف می‌کنند. آن‌ها بیشتر از سایر همکلاسی‌های خود به انجام تکالیف اهمیت داده، برای امتحانات مطالعه می‌کنند و حضور فعال در کلاس دارند. تمامی این کارها دست به دست هم داده و منجر به کسب نمرات بهتر و درک عمیق‌تر از مطالب درسی می‌شود.
رشد شخصی
انگیزه بالا به دانش آموزان کمک می‌کند تا مهارت های مهمی مانند پشتکار، انعطاف پذیری و نظم و انضباط را در خود پرورش دهند. به علاوه یک دانش آموز باانگیزه معمولاً عزت نفس بالاتری نسبت به سایر همکلاسی‌هایش دارد و از این مهارت‌ها در جهت کسب موفقیت‌های شخصی و تحصیلی استفاده می‌کند.
موفقیت در آینده
دانش آموزان با انگیزه به احتمال زیاد اهداف بلند مدتی را برای خود تعیین کرده و برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. بنابراین با به کارگیری روش‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان می‌توان موفقیت آن‌ها در آینده شغلی و زندگی شخصی را تضمین کرد.
در آخر
انگیزه برای موفقیت، پیشرفت شخصی و آرامش دانش‌آموز بسیار مهم است. والدین و مربیان نقش کلیدی در تقویت انگیزه دانش آموزان ایفا می‌کنند. به همین دلیل هم با به کارگیری روش‌های ایجاد انگیزه در دانش‌آموز در مدرسه یا خانه، دانش آموزانی فعال، متعهد و مشتاق یادگیری پرورش می‌دهند. به همین دلیل هم در این مطلب با برخی تکنیک‌های ایجاد انگیزه در دانش آموزان آشنا شدیم. چنانچه شما نیز در این زمینه تجربه و یا نظری دارید، خوشحال می‌شویم آن را با ما و سایر مخاطبان ما به اشتراک بگذارید.
