مدرسه دولتی یا غیرانتفاعی؟ این سوال پرتکرار والدین قبل از نام‌نویسی کودکان در مقاطع تحصیلی ابتدایی و متوسطه است. تقریبا همه خانواده‌ها به‌دنبال یک فضای آموزشی می‌گردند که بهترین شرایط آموزش و پروش را برای فرزندان فراهم کند، بالاترین خدمات را ارائه دهد و به بهترین شکل ممکن با دانش‌آموزان برخورد کند. بررسی نقاط مثبت و منفی مدارس درکنار امکانات و کیفیت آن‌ها می‌تواند والدین را به بهترین انتخاب برساند.
در این مقاله قصد داریم ضمن بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های مدارس دولتی و خصوصی، انتخاب میان این دو را برای والدین راحت‌تر کنیم. اگر شما هم این دغدغه را دارید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
۱. هزینه تحصیل، مسئله‌ای فوق‌العاده مهم
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها میان مدارس دولتی و خصوصی، مسئله هزینه آموزش است. این اختلاف قابل توجه شهریه به بودجه‌ای که آموزش و پرورش برای هرکدام در نظر گرفته برمی‌گردد و با توجه به امکانات و خدماتی که هرکدام ارائه می‌دهند توجیه‌پذیر است. منبع تامین سرمایه در مدارس خصوصی و غیرانتفاعی، شهریه پرداختی توسط والدین و در مدارس دولتی بودجه دولت است. به‌همین خاطر والدین برای تحصیل فرزندان در مدارس غیرانتفاعی و برخورداری از امکاناتی مثل تغذیه مناسب، برنامه‌های جانبی، کلاس‌های فوق‌برنامه و … باید شهریه بیشتری نسبت به مدارس دولتی بپردازند.
جالب است بدانید برخی از مدارس غیرانتفاعی منابع مالی دیگری هم دارند که صرف تکمیل تجهیزات و وسایل کمک‌آموزشی پیشرفته می‌شود.
۲. کیفیت آموزش در مدارس دولتی و خصوصی
برنامه آموزش دانش‌آموزان در هر پایه تحصیلی توسط آموزش و پرورش تعیین می‌شود. این یعنی همه مدارس، اعم از دولتی و خصوصی، باید پیش‌برد برنامه‌های آموزشی را طبق یک برنامه مشخص و دستورالعمل آموزش و پرورش کل اجرا کنند. در هیچ کلاسی مطالب درسی کمتر از آنچه مقرر شده ارائه نمی‌گردد. منتها ممکن است به دلیل تعداد زیاد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مدارس دولتی و نبود تجهیزات کافی در مدرسه، نتوان همیشه آموزش را به‌صورت یکسان برای تمام دانش‌آموزان پیش برد.
همانطور که در بخش قبل اشاره شد، مدارس غیرانتفاعی به پشتوانه منابع تامین سرمایه قوی‌تر، قطعا تجهیزات پیشرفته‌تری برای تدریس دارند که خواه‌ناخواه کیفیت آموزش را بالا می‌برد.
۳. گواهینامه معلمان و تسلط آن‌ها بر دروس
یکی از تفاوت‌های مهم مدارس دولتی و خصوصی نحوه جذب معلم است! دبیرانی که در مدارس دولتی استخدام می‌شوند، اکثرا در دانشگاه‌های تربیت معلم تحصیل کرده‌اند و با جدیدترین اصول و علوم آموزش آشنا هستند. اما از آنجا که به‌عنوان معلم جذب می‌شوند، ممکن است سال‌های سال به‌دنبال پیشرفت در کار خود نباشند و همچنان در مدارس دولتی کار کنند.
در مدارس غیرانتفاعی اما اوضاع کمی فرق می‌کند. اکثر معلمان کم‌سن‌و‌سال‌ترند و بهتر با دانش‌آموزان ارتباط می‌گیرند؛ با این حال از فیلترهای دقیق مدیریت مدرسه عبور کرده‌اند تا تجربه و کار‌آزمودگی آن‌ها اثبات گردد. حتی والدین و دانش‌آموزان خود می‌توانند معلم‌هایی که به کیفیت تدریس آن‌ها اطمینان دارند را به مدیریت مدرسه پیشنهاد کنند!
۴. مدیریت مدرسه و توانمندی او
یک فاکتور مهم دیگر در انتخاب مدرسه دولتی یا غیرانتفاعی مسئله مدیریت مدرسه، سابقه کاری و میزان توانمندی او است. مدیر توانمند می‌تواند ضمن فراهم‌کردن یک محیط آموزشی عالی برای فراگیران، ارتباط و تعامل میان اولیا و مربیان را برقرار کرده و نظارت کامل بر رفتار مربیان و مسئولان مدرسه داشته باشد. مدرسه دولتی یا غیر انتفاعی فرقی نمی‌کند، مدیر توانمند روی رفتار و عملکرد کادر آموزشی نظارت کامل داشته و ضعف‌های احتمالی آنان را برطرف و نقاط مثبت آنان را تشویق می‌کند. درست مثل ناخدایی که کشتی را به سرمنزل مقصود می‌رساند.
۵. تعداد دانش‌آموزان در فضای آموزشی
تفاوت مهم دیگر میان مدرسه دولتی یا غیرانتفاعی مسئله تعداد دانش‌آموزان در فضای آموزشی است. مدارس دولتی به دلایل مختلف از جمله شهریه پایین متقاضیان بیشتری دارند و تعداد دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در آن‌ها عموما نسبت به مدارس خصوصی بیشتر است. در حالی که تعداد کمتر دانش‌آموزان در مدارس غیرانتفاعی، به معلمان فرصت می‌دهد زمان و امکانات بیشتری در اختیار هر دانش‌آموز بگذارند و تدریس عالی‌تری به تک‌تک آن‌ها ارائه دهند. متاسفانه وفور دانش‌آموز در کلاس دولتی به همه دانش‌آموزان اجازه نمی‌دهد تعامل چندان زیادی با معلمان داشته باشندا
۶. فعالیت‌های فوق‌برنامه در کنار تدریس معمولی
اما می‌رسیم به مهم‌ترین تفاوت میان مدارس دولتی و خصوصی که امکانات و فعالیت‌های فوق برنامه آن‌هاست. دلیل بسیاری از والدین برای نام‌نویسی فرزندان خود در مدارس غیرانتفاعی هم همین مسئله است.
مدارس غیرانتفاعی با توجه به هزینه بالاتری که از خانواده‌ها دریافت می‌کنند، بخش زیادی از تمرکز خود را روی فعالیت‌های فوق برنامه مثل آموزش و فراگیری موسیقی، آموزش زبان‌های خارجی، کلاس‌های ورزشی، سالن‌های تفریح و ورزش، آموزش کامپیوتر و مسابقات مختلف ورزشی و فرهنگی می‌گذارند که توجه بسیاری از والدین، خصوصا والدین شاغل را جلب می‌کند. چراکه کمبود وقت آن‌ها برای چک‌کردن وضعیت تحصیل فرزندان و دردسر ایا‌ب‌و‌ذهاب آن‌ها تا کلاس‌های فوق برنامه جدا از مدرسه را جبران می‌کند.
مسئله بعدی وجود کادر مشاوران تحصیلی متبحر است که در مدیریت زمان، کنترل هیجانات، هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی چراغ راه دانش‌آموزان هستند و آنان را به‌مراتب بهتر از والدین راهنمایی و هدایت می‌کنند. بنابراین باز هم اگر خانوادده‌ای فرصت کافی برای بررسی وضعیت برنامه‌ریزی فرزند خود نداشته باشند، با یک تماس تلفنی یا ملاقات حضوری با کادر مشاوره مدرسه، تمام آنچه را که باید از وضعیت تحصیلی دانش‌آموز مطلع خواهند شد.
البته نباید فراموش کرد که برگزاری بخش زیادی از این کلاس‌ها در مدارس خصوصی بیشتر از آنکه برای دانش‌آموز مفید باشند، جنبه تبلیغاتی دارند.
۷. معایب تحصیل در مدارس خصوصی
تحصیل در مدارس خصوصی و غیرانتفاعی علی‌رغم تمام مزیت‌ها و نکات مثبت، معایبی هم دارد که باید درمورد آن‌ها صحبت کرد. اگر بعد از خواندن امتیازات تحصیل در این مدارس متقاعد شده‌اید فرزندتان را در مراکز غیر انتفاعی ثبت‌نام کنید، حتما پیش از نام‌نویسی درمورد آن مرکز تحقیق کنید! گاهی اوقات مدارس خصوصی علی‌رغم تبلیغات وسوسه‌انگیز به نیمی از وعده‌های خود عمل نمی‌کنند و مسئولیت‌پذیری ندارند.
اما بدتر از آن، گاه برای حفظ دانش‌آموزان در مدرسه، به آن‌ها سخت نمی‌گیرند و این آسان‌گرفتن بی‌دلیل، اعتمادبه‌نفس کاذب دانش‌آموز را به‌دنبال دارد. برای آنکه از کیفیت تحصیل در یک مرکز آموزشی مطمئن شوید، درباره معدل‌های دانش‌آموزان سال‌های قبل یا رتبه کنکور آن‌ها بپرسید. مطمئن باشید کیفیت آموزش در مدرسه بی‌برو‌برگرد بر میزان درس خواندن و موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان تاثیر می‌گذارد.
مدرسه دولتی یا غیرانتفاعی؟ کدام بهتر است؟
ساده‌ترین روش برای انتخاب میان مدارس دولتی و غیر انتفاعی منطقه، جستجوی نام آن‌ها در وب‌سایت‌های اینترنتی و مرور امتیازات آن‌هاست. بیشتر والدین امروزی نظرات صادقانه خود درباره مدارس مختلف را رک و واضح منتشر می‌کنند که مطالعه آن‌ها دید خوبی از سطح کیفیت آموزش و پرورش به خواننده می‌دهد. حتی با مراجعه به مرکز موردنظر می‌توان از تجارب دانش‌آموزان فعلی پرسید، فضای مدرسه را دید، امکانات آن را با نگاه موشکافانه سنجید و اطلاعات زیر را درباره آن تحلیل کرد:
- مدرسه موردنظر کتابخانه‌ای دارد یا خیر؟ اگر ندارد احتمالا شرایط خوبی برای مطالعه دانش‌آموزان فراهم نمی‌کند.
- مدرسه اتاق مشاوره و یک مشاور فعال در مدرسه دارد یا خیر؟ اگر ندارد، احتمالا نتواند کمک زیادی در هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی تحصیلی و حل مسائل هیجانی و عاطفی مربوط به بلوغ ارائه کند.
- مدرسه فضای بزرگ و دلبازی دارد؟ اگر ندارد، احتمالا به‌راحتی حوصله دانش آموزان را سر می‌برد و انگیزه آنان برای یادگرفتن را سرکوب می‌کند.
- چه بنرها و تابلوهایی روی در و دیوار سالن‌ها چسبانده‌اند؟ دقت به موضوع این بنرها دقیقا نشان می‌دهد که کادر اجرایی و مدیریت محترم مدرسه به چه مواردی بیشتر اهمیت می‌دهند.
حرف آخر
در انتخاب میان مدرسه دولتی یا غیر انتفاعی باید به ویژگی‌های یک مدرسه خوب و انتظارات‌تان از یک محیط آموزشی توجه کنید. طبیعتا مدرسه‌ای خوب است که در کنار بر‌آورده‌سازی نیازهای تحصیلی و پرورشی دانش‌آموزان و ارائه امکانات خوب، فضای دلنشینی داشته و معلمان آن به دروسی که ارائه می‌دهند مسلط باشند. وجود کادر مشاوره حرفه‌ای مسئله مهم دیگری است که شما را به بهترین انتخاب می‌رساند. به خاطر بسپارید دقتی که امروز در انتخاب مدرسه دولتی یا خصوصی به خرج می‌دهید، فردا آینده‌ی فرزندتان را رقم خواهد زد.
بنظر شما مدارس خصوصی و دولتی چه تفاوت‌های دیگری دارند؟ شما ترجیح می‌دهید فرزندتان در کدام نوع مدرسه تحصیل کند؟ مشتاق شنیدن نظرات ارزشمندتان هستیم.
