اگر قصد دارید خلاقیت کودک خود را افزایش دهید، باید از روش‌هایی مهیج و جذاب استفاده کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای انجام این کار استفاده از بازی‌های مختلف است. بازی‌ها فواید زیادی برای کودکان دارند و آنان نیز معمولاً تمایل دارند وقت خود را با بازی کردن پر کنند. در این مقاله قصد داریم بازی‌هایی برای افزایش خلاقیت در کودکان را معرفی کنیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
تأثیر بازی در خلاقیت در کودکان
فعالیت‌های خلاقانه و تخیلی روشی طبیعی برای یادگیری کودکان هستند. مخصوصاً فعالیت‌هایی که تمام بدن کودکان را درگیر می‌کنند. در عین خلاقیت و نوآوری، آنان یاد می‌گیرند که خواسته‌های خود را به صورت کلامی و غیرکلامی بیان کنند. بازی‌ها از جمله فعالیت‌های خلاقانه‌ای هستند که می‌توانید از آنها برای ارتقای این توانایی کودک استفاده کنید. کودکان در این بازی‌ها می‌توانند تمام حواس و عضلات خود را به کار بگیرند و ارتباطات عصبی قوی و سالم مغزی ایجاد کنند. با این کارهای خلاقانه تشویق می‌شوند که اجتماعی‌تر باشند.
تفسیر دنیای اطراف و ارائه راه‌حل‌های مناسب در هر شرایطی با توسعه تفکر خلاق آغاز می‌شود. تمام موقعیت‌هایی که آنها باید در زندگی روزمره خود ایجاد کنند، از روابط بین‌فردی آنها با سایر کودکان گرفته تا پاسخ‌های عاطفی موردنیاز محیط خانواده، نیاز به پاسخ‌های خلاقانه دارند. اگر آنها یاد بگیرند که بر اساس رفتارهای خلاقانه عمل کنند، می‌توانند افکار و احساسات خود را به شیوه‌ای سالم‌تر بیان کنند و در برابر تغییرات ناگهانی از خود محافظت کنند.
۱۵ بازی برای افزایش خلاقیت در کودکان
خلاقیت را هم می‌توان همانند سایر مهارت‌ها در محیط مدرسه و خانواده پرورش داد. در ادامه به معرفی ۱۵ بازی برای افزایش خلاقیت در کودکان می‌پردازیم.
نقاشی کشیدن
نقاشی کشیدن یکی از بهترین فعالیت‌هایی است که کودکان می‌توانند انجام دهند تا تمام توانایی‌های خود را با کمک آن آزاد کنند. معمولاً کودکان عاشق نقاشی کشیدن هستند؛ زیرا کاغذ خالی فضایی مناسب برای بیان ایده‌های آن‌هاست. در واقع با دیدن کاغذ خالی احساس آزادی کامل به آنها دست می‌دهد. کودک در حین نقاشی کشیدن دائماً در حال تصمیم‌گیری است و ایده‌های انتزاعی خود را به واقعیت تبدیل می‌کند. نقاشی می‌تواند محرکی برای بروز توانایی‌های خلاقانه او باشد.
حال شما می‌توانید به شیوه‌های مختلف کودک خود را به انجام این کار تشویق کنید. کودکان دوست دارند در حین بازی کردن از احساسات مختلف خود استفاده کنند. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم برای آنها رنگ‌های مخصوص استفاده با دست تهیه کنید. سپس به آنها کاغذهایی خالی بدهید. اجازه دهید کودک با دستان خود نقاشی بکشد. در ابتدا بگذارید هرچه که دوست دارد بکشد. به تدریج از او بخواهید تا چیزهای مختلفی همچون پرنده، گیاهان و… را نقاشی کند. ببینید برای انجام این کار سوژه‌ای را انتخاب می‌کند و چگونه خلاقیت خود را به کار می‌برد. حتی می‌توانید از کودکان بزرگ‌تر بخواهید که داستانی را با نقاشی کشیدن برای شما تعریف کنند.
بازی با کلمات
برای افزایش خلاقیت در کودکان می‌توانید این بازی را اجرا کنید. زبان یکی از مهم‌ترین منابع خلاقانه است. در واقع استفاده روزمره زبان فعالیتی است که مستلزم تلاش خلاقانه مداوم است. در نتیجه بازی با کلمات می‌تواند تقویت‌کننده ظرفیت خلاقیت کودکان باشد. شما می‌توانید بازی‌های مختلفی را در این زمینه اجرا کنید.
قصه‌گویی
خلق داستان همانند نقاشی فرصتی برای بیان ایده‌های انتزاعی در قالب کلمات است. برای تقویت خلاقیت کودکان می‌توانید به شیوه‌های مختلف این بازی را اجرا کنید. در واقع بزرگ‌ترها هم می‌توانند در این زمینه خلاق باشند بازی‌های جدیدی را بسازند. می‌توانید در این زمینه از عروسک نیز استفاده کنید و شخصیت‌های خیالی بسازید. کودک بخواهید کتابی انتخاب کند. سپس به تصاویر آن نگاه کند و به جای خواندن کتاب داستان را با کمک عروسک‌ها بازسازی کند. حتی می‌تواند داستان را تغییر دهد یا خودش قصه‌ای را تعریف کند.
پازل
کودکان برای حل پازل نیاز به استراتژی‌های خلاقانه دارند. درست است که با توجه به شکل قطعات می‌توان کنار هم قرار گرفتن آنها را حدس زد؛ اما ترکیب کردن پازل‌ها محرکی برای تخیل و خلاقیت آنها است؛ زیرا کودک قرار است به طور مداوم تصمیم بگیرد و این قطعات را کنار هم قرار دهد.
گوش دادن به موسیقی
مطالعات زیادی در زمینه تأثیر موسیقی بر کودکان انجام شده است می‌توان گفت اکثر آنها رابطه‌ای میان موسیقی و خلاقیت پیدا کرده‌اند. هدف از گوش دادن موسیقی تبدیل کودک به یک نوازنده متبحر نیست. در واقع فقط نوازندگان از مزایای موسیقی بهره‌مند نمی‌شوند؛ بلکه شما می‌توانید با گوش دادن به آن نیز برخی توانایی‌های خود را تحریک کنید. وقتی کودک به طور منظم انواع آهنگ‌ها را گوش کند، توانایی‌های او در زمینه‌های مختلف به ویژه خلاقیت داشتن او ارتقا پیدا می‌کند.
بازی‌های ویدئویی
اکثر افراد با دید منفی به بازی‌های ویدئویی نگاه می‌کنند اما می‌توان از آنها در جهت مثبت استفاده کرد؛ زیرا راهی عالی برای رشد خلاقیت کودکان هستند. شما می‌توانید بازی‌هایی را در اختیار کودکان قرار دهید که با هدف رشد خلاقیت ساخته شده‌اند. اکثر بازی‌ها چالشی هستند و می‌توان مأموریت‌های آنها را به روش‌های مختلف حل کرد. همین امر باعث می‌شود تا کودک مجبور شود خلاقیت به خرج دهد و بهترین روش را برای حل معماها و چالش‌های بازی انتخاب کند.
بازی با خوراکی‌ها و ماسه
روش دیگر این است که مقداری ماکارونی پخته شده در اختیار کودک بگذارید. سپس اجازه دهید کودک با آنها اشکال مختلفی را در سینی یا روی میز ایجاد کند. از آنجایی که ماکارونی خوراکی است و برای کودک خطری ندارد، نیازی نیست نگران این باشید که کودک آنان را در دهان خود بگذارد. در کنار این دو می‌توانید مقداری ماسه نیز در اختیار کودک قرار دهید. می‌توانید از ماسه‌ها به صورت خشک یا مخلوط شده با آب استفاده کنید. امکان خریداری ماسه‌های بازی نیز وجود دارد. چند ظرف به کودک بدهید و اجازه دهید از قدرت تخیل خود استفاده کند و با به کارگیری خلاقیت چیزهای مختلف بسازد و بازی کند.
نقش بازی کردن
برای ارتقای خلاقیت در کودکان می‌توانید داستانی را انتخاب کنید و سپس به صورت گروهی نقش‌های مختلف قصه را بازی کنید. به کودک اجازه دهید با لوازم ساده که در هر خانه‌ای وجود دارند، محیط نمایش را ایجاد کند. مثلاً از صندلی به عنوان درخت استفاده کند. از بالش‌ها برای ساخت خانه بهره ببرد. حتی می‌توانید مقداری پارچه یا لباس‌های قدیمی را در اختیار او بگذارید تا با کمک آنها لباس جدید مناسب نقش خود را درست کند.
بازی با لگو
مقداری لگو در اختیار فرزند خود قرار دهید. سپس اجازه دهید با کمک آنها چیزهای مختلفی درست کند. سعی کنید به او ایده خاصی ندهید تا خودش آنچه را که دوست دارد بسازد.
ساخت کاردستی
با لوازم مختلفی می‌توان کاردستی درست کرد. حتی می‌توانید از لوازم دورریختنی برای ساخت کاردستی استفاده کنید. در انتخاب لوازم دقت کنید تا برای کودک خطرناک نباشند. می‌توانید از قیچی مخصوص کودکان، چسب نواری، چسب مایع، مقوا، کاغذ رنگی، بطری آب، تکه‌های چوب، چوب بستنی، نی و… استفاده کنید. سپس از او بخواهید چیزی را درست کند. همچنین می‌توانید خودتان هم به او ایده بدهید و کودک را همراهی کنید. در نهایت هم می‌توانید با استفاده از کاردستی‌ها قصه بسازید و با هم‌بازی کنید.
رنگ‌آمیزی
برای این بازی که می‌تواند خلاقیت کودکان را تحریک کند، به مداد رنگی یا آبرنگ کتاب رنگ‌آمیزی نیاز دارید. حتی می‌توانید خودتان تصاویر مخصوص رنگ‌آمیزی را از اینترنت دانلود کنید و سپس پرینت بگیرید. تصاویر را در اختیار کودک بگذارید و اجازه دهید آن را به شکل دلخواه رنگ کند. برای تشویق کودک به انجام این کار می‌توانید خودتان هم تصویری را بردارید و به همراه او رنگ‌آمیزی کنید.
پخت و پز
یکی دیگر از چیزهایی که باعث افزایش خلاقیت در کودکان می‌شود، پخت و پز است. معمولاً انجام این کار برای کودکان بسیار سرگرم‌کننده است. البته حواستان باشد که پخت و پز با کودک می‌تواند کمی کثیف‌کاری داشته باشد. علاوه بر این باید به خوبی مراقب کودک باشید و اشیای تیز و داغ را از او دور کنید. به عنوان مثال می‌توانید مراحل اولیه پخت کیک یا کلوچه را با او انجام دهید. پس از پخت نیز مقداری خامه رنگی و ترافل‌های مختلف را در اختیار کودک بگذارید و اجازه دهید کیک یا کلوچه را به شیوه دلخواه تزیین کنند.
بازی حدس بزن من چی هستم
در این بازی کودک باید ادای یک چیز را در بیاورد و سایر کودکان هم باید در زمان مشخص حدس بزنند که منظور او چیست. به عنوان مثال می‌تواند فرود هواپیما، راه رفتن مرغ و… را اجرا کند.
بازی تقلید
این بازی را باید به صورت گروهی انجام داد. یک کودک را انتخاب کنید و از او بخواهید هر حرکتی که دوست دارد انجام دهد. به عنوان مثال بپرد، صدای مرغ در بیاورد و… . باقی کودکان نیز باید کاری را که او انجام می‌دهد، تکرار کنند. کودکان می‌توانند به ترتیب این کار را انجام دهند.
پرسش‌های خلاقانه
این بازی را به شیوه‌های مختلف می‌توانید اجرا کنید. تصویر مناسبی را به کودک نشان دهید. سپس برای تحریک خلاقیت و ایجاد فضای تفکر سؤالاتی راجع به تصویر از وی بپرسید. به عنوان مثال افراد حاضر در تصویر چه می‌کنند؟ چه اتفاقی افتاده است؟ آنها چه می‌گویند؟
همچنین می‌توانید در مورد تغییرات از کودکان سؤال بپرسید. چگونه آنها می‌توانند خلاقانه‌تر فکر کنند. به عنوان مثال یک خوراکی را به او نشان دهید و از کودک بپرسید آیا اگر شیرین‌تر بود، طعم بهتری داشت؟ چه چیزی در خانه اگر کوچک‌تر بود، بهتر بود؟ کدام وسیله اگر بزرگ‌تر بود، استفاده از آن راحت‌تر می‌شد؟ و…
علاوه بر این می‌توانید از او سؤالاتی بپرسید که پاسخ‌های زیادی دارند. این‌گونه می‌توانید مهارت‌های تفکر خلاق را در کودکان پرورش دهید. در ادامه به چند مثال در رابطه با آب اشاره می‌کنیم.
برخی از کاربردهای آب چیست؟
چه چیزی در آب شناور است؟
آب چگونه به ما کمک می‌کند؟
از مفاهیم دیگری همچون آتش، شن، ماشین، دود، یخ و… هم می‌توانید استفاده کنید.
مورد دیگر پرسش در رابطه با لوازمی است که به چند روش مختلف می‌توان از آنها استفاده کرد. به عنوان مثال به چند روش مختلف می‌توان از قاشق استفاده کرد؟ چند روش مختلف می‌توان از یک دکمه استفاده کرد؟ به چند روش مختلف می‌توان از نخ استفاده کرد؟
بازی‌های مناسب کودکان نوپا (۱۲ ماه تا ۲ سال)
شما می‌توانید به شیوه‌های مختلف خلاقیت کودکان نوپا را تحریک کنید. در این زمینه بهتر است از لوازمی استفاده کنید که به کودک آزادی بیشتری می‌دهند. در واقع می‌توانید این لوازم را در اختیار کودکان قرار دهید و خودتان کناری بنشینید و مراقب آنها باشید. این گونه کودک آزادی عمل بیشتری دارد و می‌تواند در مواد مختلف کاوش کند و از حواس گوناگون خود بهره ببرد.
بسیاری از این لوازم را در خانه خود دارید یا می‌توانید به راحتی تهیه کنید. به عنوان مثال می‌توانید گل رس مخصوص مدل‌سازی خریداری کنید و مقداری از گل را در اختیار کودک قرار دهید تا با آن بازی کند. با این روش کودک می‌تواند از خلاقیت خود استفاده کند روی مهارت‌های حرکتی ظریف کار کند، در مورد رنگ‌ها بیاموزد و اشکال مختلفی ایجاد کند.
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی تأثیر بازی بر افزایش خلاقیت کودکان پرداختیم. علاوه بر این بهترین بازی‌ها برای افزایش خلاقیت در کودکان را معرفی کردیم. بازی‌ها می‌توانند موجب استفاده از قدرت تخیل شوند. کودک در حین این بازی‌ها باید تصمیم‌گیری کند، تصور کند و گاهی هم راه جدیدی بسازد تا بتواند معما را حل کنند و بازی را پیش ببرند. نظر شما در این باره چیست؟ شما چه بازی‌های دیگری را پیشنهاد می‌کنید؟ لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
