نقش معلم و آموزگار در موفقیت دانش آموز بر هیچکسی پوشیده نیست. اگر از دانش‌آموزی بپرسید که چه چیزی باعث موفقیت او در مدرسه شده است، به احتمال زیاد به جای اینکه بگوید سخنرانی‌ها یا فیلم‌های آموزشی، از معلمانی خواهد گفت که او را به حال خود نگذاشته و کنارش بوده‌اند.
معمولا دانش‌آموزان از آموزشی لذت می‌برند که بر ارتباط شخصی با معلم متمرکز است، آموزگاری که مشوق و الهام‌بخش آن‌ها بوده است.
اندازه‌گیری موفقیت، دشوار است و در عالم آکادمیک، اساتید مدام در حال ارزیابی مداوم روش‌های سنجش یادگیری هستند. اما اولین و مهمترین سوالی که در این ارزیابی‌های مستمر باید پرسید این است: آیا معلمان به دانش‌آموزان خود توجه می‌کنند؟
در این مقاله، ۲۵ راهکار مطرح شده است که به شما کمک می‌کند معلمی متفاوت باشید.
۱- طرح و هدف برای خود داشته باشید
هنگامی که به مکان جدیدی سفر می‌کنید، چگونه متوجه می‌شوید که در مسیر درستی رانندگی می‌کنید؟ شما از تابلوهای راهنما و GPS استفاده می‌کنید. در دنیای آموزش، طرح درس شما و هدف‌هایی که مشخص کرده‌اید تا دانش‌آموزان را به آن برسانید به عنوان راهنمای شما برای رسیدن به مقصد عمل می‌کند. طرح درسی که برای آموزش در نظر دارید، نقشه راه است. ایجاد یک برنامه و نوشتن طرح درس، به معنای کمبود خلاقیت در برنامه درسی شما نیست، بلکه به خلاقیت، چهارچوبی می‌دهد که در آن شکوفا شود.
۲- هدفمند باشید
ما نمی‌توانیم همواره روزهای کاری درخشانی داشته باشیم. گاهی اوقات، زندگی خسته کننده است. معلمانی که اهداف بزرگی دارند، می‌توانند در روزهای سخت و کسل کننده اوضاع را به خوبی مدیریت کنند.
۳- منتظر دریافت بازخوردهای سریع از دانش‌آموزان نباشید
هیچ چیز بدتر از این نیست که بعد از کلی تلاش و عرق ریختن برای نوشتن یک طرح درس، در انتهای کلاس دانش‌آموزان بدون هیچ لبخند و بازخوردی از کلاس بیرون بروند. اما شما دست از تلاش نکشید. اگر منتظر دریافت بازخورد از دانش‌آموزان در مدت زمان کمی باشید، احتمالا سرخورده می‌شوید. باید صبور باشید چرا که یادگیری و ایجاد یک رابطه خوب با دانش‌آموزان نیاز به زمان دارد.
۴- باید بدانید چه زمانی به خواسته‌های دانش‌آموزان گوش دهید و چه زمانی آن‌ها را نادیده بگیرید
معلمی که هیچ‌وقت به حرف شاگردانش گوش نمی‌دهد در نهایت شکست می‌خورد. معلمی که همیشه به حرف شاگردانش گوش می‌دهد هم شکست می‌خورد. البته قطعا ساده نیست که تشخیص بدهیم چه زمانی باید منعطف باشیم و به حرفشان گوش دهیم و چه زمانی باید مخالفت کنیم و کلاس را بر اساس طرح از پیش تعیین‌شده پیش ببریم.
۵- مثبت نگاه کنید
انرژی منفی خلاقیت را از بین می‌برد و زمینه خوبی برای گسترش ترس ما از شکست ایجاد می‌کند. معلمان خوب خلق و خوی شاد، حس سرزندگی و انرژی زیادی دارند و شکست‌های لحظه‌ای گذشته را درسی برای رسیدن به هدف نهایی می‌بینند. مثبت اندیشی باعث رشد خلاقیت می‌شود.
۶- از دانش آموزان خود انتظار موفق شدن داشته باشید
دانش آموزان به کسی نیاز دارند که آن‌ها را باور کند. این توصیه می‌تواند برای والدین هم مناسب باشد. آن‌ها به یک فرد عاقل‌تر و بزرگ‌تر نیاز دارند تا توانایی‌های آن‌ها را در نظر بگیرد. فضایی ایجاد کنید که از شکست خوردن نترسند. این کار به دانش آموزان شما انگیزه می‌دهد تا به تلاش خود ادامه دهند تا در نهایت به انتظاراتی که از آن‌ها دارید، برسند.
بیشتر بخوانید: ۱۱ استراتژی برای علاقه‌مند کردن دانش‌آموزان به یادگیری
۷- شوخ طبع و طناز باشید
طنز و شوخ طبعی تاثیر ماندگاری بر جای می گذارد. استرس و ناامیدی را کاهش می‌دهد و به افراد این فرصت را می‌دهد که از زاویه دیگری به شرایط خود نگاه کنند. اگر از بچه‌ها در مورد ویژگی معلم مورد علاقه آن‌ها بپرسید، ۹۵ درصد آن‌ها از شوخ‌طبعی معلم خود می‌گویند.
۸- صادقانه تعریف و تمجید کنید
درست است که دانش آموزان به تشویق نیاز دارند اما این تشویق باید صادقانه باشد. وقتی می‌دانید که عملکردشان تنها ۵۰ درصد توانایی آن‌هاست، تمجید از کارشان فایده‌ای ندارد. قرار نیست محیطی ایجاد کنید که در آن ستایش یا قدردانی وجود نداشته باشد بلکه باید صادقانه از آن‌ها تعریف کنید تا ارزشمند باشد.
۹- باید بدانید که چه زمانی ریسک کنید.
کسانی که کمی شجاعت به خرج می‌دهند، کسانی هستند که می‌دانند تا کجا می‌توان پیش رفت. ریسک‌پذیری بخشی از فرمول موفقیت است. دانش‌آموزان شما باید ببینند که شما چیزهای جدیدی را در کلاس امتحان می‌کنید. آن‌ها به دقت تماشا خواهند کرد که شما چگونه با شکست در ریسک کنار می‌آیید. این مسئله به اندازه آنچه باید آموزش دهید، مهم است.
۱۰- ثابت قدم باشید
ثبات قدم را نباید با گیر کردن در یک وضعیت اشتباه گرفت. ثابت قدم بودن به این معنی است که شما آنچه را که میگویید انجام می‌دهید و قوانینتان را بر اساس خلق و خوی روزانه خود تغییر نمی‌دهید، در این صورت، دانش‌آموزان هم می‌توانند هر زمانی که نیاز دارند، به شما تکیه کنند. معلمانی که در روش‌های منسوخ شده خود باقی مانده‌اند، ممکن است به ثبات خود ببالند اما در حقیقت آن‌ها نقش بازی می‌کنند.
۱۱- تفکر کنید
برای اینکه از تبدیل شدن به یک معلم لجباز جلوگیری کنید، زمان بگذارید تا در مورد روش‌ها، نحوه ارائه و نحوه ارتباط با دانش‌آموزان خود فکر کنید. تأمل برای کشف نقاط ضعفی که با کمی اراده و درک قابل تقویت است، ضروری است.
۱۲- برای خود یک راهنما انتخاب کنید
اگر کسی را نداشته باشید که کمی باتجربه‌تر از شما باشد، ممکن است که زود خسته یا ناامید شوید. هیچ انسانی آنقدر عاقل و باتجربه نیست که به راهنما نیاز نداشته باشد. شما به راهنمایی نیاز دارید که به موقع شما را تشویق کند یا حتی راه‌های بهتری پیش پای شما بگذارد.
۱۳- با والدین در ارتباط باشید
همکاری بین والدین و معلمان برای موفقیت دانش آموز کاملاً حیاتی است. یک راه ارتباطی ایجاد کنید تا هر زمانی که لازم بود والدین به سراغ شما بیایند و شما هم بتوانید همین کار را انجام دهید. وقتی معلم و والدین در یک جبهه باشند و بین آن‌ها شکاف نباشد، دانش‌آموز بهتر رشد می‌کند.
۱۴- از کار خود لذت ببرید
معلمانی را پیدا کنید که کار خود را دوست دارند. آن‌ها انرژی و شور در فضا پخش می‌کنند، آنقدر که حتی اگر موضوع درس، حساب دیفرانسیل و انتگرال پیشرفته باشد، موضوع زنده و جذاب می‌شود. اگر کار یا موضوع تدریس خود را دوست ندارید، این مسئله در تدریستان نمایان می‌شود. سعی کنید بفهمید که چرا اینقدر احساس بی‌انگیزگی می‌کنید. ممکن است مشکل از انتظارات شما باشد. کمی آن را تنظیم کنید تا عشق به تدریس دوباره به شما برگردد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ پیشنهاد عالی برای معلمانی که تازه تدریس خود را شروع کرده اند
۱۵- به نیازهای شاگردانتان توجه کنید
کلاس درس مانند یک موجود زنده، پویا و در حال تکامل است. بسته به روز، فهرست حضور و غیاب و اتفاقات دیگر، ممکن است مجبور شوید برنامه‌تان را تغییر دهید تا با شرایط دانش‌آموزانتان سازگار شوید. همانطور که آن‌ها رشد و تغییر می‌کنند، روش‌های شما نیز باید تغییر کند. شاید لازم باشد گاهی طرح درس خود را تغییر دهید. ارتباط با دانش آموز را هدفتان قرار دهید تا با گذشت زمان مشکلی برای تغییر برنامه‌هایتان نداشته باشید.
۱۶- گاهی در کلاس درس خود تغییراتی ایجاد کنید
آیا تا به حال شده که حوصله خانه یا اتاق خواب خود را نداشته باشید و با ایجاد یک تغییر، احساس سرزندگی کنید؟ در کلاستان تغییراتی ایجاد کنید تا دانش آموزان خود را سرحال نگه دارید. تغییراتی ساده مانند چیدمان مجدد میزها، تزئین کلاس و … می‌تواند در میانه‌ی سال تحصیلی جان تازه‌ای به کلاس بدهد.
۱۷- برای کشف ابزارهای جدید وقت بگذارید
با پیشرفت فناوری، منابع و ابزارهای جدیدی وجود دارند که می‌توانند کلاس و برنامه درسی شما را بهتر کنند. دانش‌آموزان شما احتمالاً از ابزار و فناوری‌هایی استفاده می‌کنند که شما هنوز از آن شناختی ندارید. از رفتن به سراغ فناوری نترسید و از آن‌ها برای بهبود آموزشتان استفاده کنید.
۱۸- از نظر عاطفی از دانش آموزان خود حمایت کنید
روزهایی وجود دارد که دانش‌آموزان شما بیش از مطالبی که در کلاس آموزش می‌دهید، به حمایت عاطفی شما نیاز دارند. اگر ارتباط عاطفی خوبی با آن‌ها داشته باشید، آن‌ها بیشتر به توصیه‌های شما گوش می‌دهند و آن را جدی می‌گیرند. دانش آموزان به همان اندازه که به معلم نیاز دارند به حامی هم نیاز دارند.
۱۹- ابهام‌ها را بپذیرید
کار کردن زمانی که از مشارکت والدین یا میزان نتیجه‌دهی تلاش‌های خود آگاه نیستید، سخت است. شما باید بتوانید بدون اینکه پاسخی برای این ابهام‌ها داشته باشید، اوضاع را مدیریت کنید.
۲۰- حضور والدین را تهدیدی برای خود ندانید
متاسفانه گاهی برقراری ارتباط بین والدین و معلمان مشکل می‌شود. پدر و مادرها بهترین چیزها را برای فرزند خود می‌خواهند، به همین دلیل گاهی ممکن است که فقط نکات منفی شما را ببینند. اگر آن‌ها خواستند که در کلاس شما حضور داشته باشند و نظر خود را بگویند، نگران نشوید و به توانایی‌های خود اطمینان داشته باشید. شما باید بدانید که مجبور نیستید از تمام آنچه والدین می‌خواهند، پیروی کنید.
۲۱- از طنز و سرگرمی در کلاستان استفاده کنید
لازم نیست که همیشه جدی باشید. گاهی نیاز است که کلاستان مفرح باشد چون در این صورت دانش‌آموزان انسانیت شما را می‌بینند و در آن‌ها نوعی حس احترام و اعتماد نسبت به شما ایجاد می‌شود. تفریح و آموزش دو قطب مخالف هم نیستند. استفاده از طنز می‌تواند موضوعات درسی را جذاب‌تر کند.
۲۲- در تدریستان کل‌نگر باشید
یادگیری در خلاء اتفاق نمی‌افتد. افسردگی، اضطراب و استرس تأثیر شدیدی بر روند آموزشی دارد. بسیار مهم است که معلمان و مدل آموزشی کل فرد را در نظر بگیرند. شاید شما بامزه‌ترین و مبتکرانه‌ترین طرح درس جبر را داشته باشید، اما اگر دانش‌آموزتان درگیر طلاق والدینش باشد و شما متوجه این موضوع نباشید، هیچ فایده‌ای ندارد.
۲۳- از یادگیری دست نکشید
معلمان خوب برای یادگیری خود زمان می‌گذارند. این کار نه تنها به تقویت دانش شما در یک موضوع خاص کمک می‌کند، بلکه شما را در موقعیت یک دانش‌آموز قرار می‌دهد و به شما دیدگاهی در مورد فرآیند یادگیری می‌دهد، که وقتی همیشه در حالت تدریس هستید، متوجه آن نمی‌شوید.
۲۴- خارج از چهارچوب باشید
ممکن است چهارچوبی برای خود داشته باشید و تصمیم گرفته باشید که در روند تدریس خود، برخی کارها را هرگز نکنید. در این صورت بزرگترین مانع رشد، خود ما هستیم. شما باید بتوانید تشخیص دهید که چه زمانی لازم است درون چهارچوب عمل کنید و چه زمانی باید از آن بیرون بیایید.
۲۵- بر موضوعی که تدریس می‌کنید، تسلط داشته باشید
معلمان موفق باید مهارت و تسلط بالایی داشته باشند. علاوه بر روش تدریس، باید بر حوزه موضوعی خود هم مسلط باشید. یاد بگیرید، یاد بگیرید و هرگز از یادگیری دست نکشید.
سخن آخر
هرچه در تدریس و روابط خود با دانش آموزان و والدین خلاق‌تر باشید اعتماد و انگیزه دانش آموزان بیشتر خواهد شد. در این مقاله نکات مهمی را برای ایجاد خلاقیت و تفاوت در تدریس مطرح کردیم. اگر موردِ را از قلم جا انداخته‌ایم، یا تجربه جالبی در این زمینه دارید با ما به اشتراک بگذارید.
سلام امیدوارم که معلم خوبی باشید