ضرب‌المثل هر کسی را بهر کاری ساختند و داستان آن

مقدمه

حتماً یک بار هم که شده ضرب المثل هر کسی را بهر کاری ساختند را شنیده یا حتی از آن استفاده کرده‌اید! این ضرب المثل از شعر مولانا شاعر فارسی‌گوی ایرانی است و بیشتر برای افرادی کاربرد دارد که در کاری که در آن سررشته یا تخصصی ندارند دخالت می‌کنند. البته برخی از افراد هم هستند که از این ضرب المثل معروف ایرانی برای کسانی استفاده می‌کنند که در هر کاری دخالت می‌کنند. با وجود اینکه این ضرب المثل، یک ضرب المثل رایج و پرکاربرد ایرانی است اما بسیاری از ما داستان پشت آن و کاربرد اصلی آن را نمی‌دانیم. به همین دلیل هم در این مطلب می‌خواهیم داستان پشت این ضرب المثل معروف را برای شما بگوییم و کاربرد و معنی آن را هم بررسی کنیم. پس اگر شما هم شیفته ادبیات فارسی و به خصوص ضرب المثل‌های با ارزش آن هستید پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید. 

کاربرد و معنی ضرب المثل هر کسی را بهر کاری ساختند

ضرب‌ المثل‌ها بیشتر عبارت یا یک جمله کوتاه هستند که اکثراً معنای پنهان یا آشکارشان به موضوعی عبرت‌آمیز یا سخنی پر معنی اشاره دارد. بنابراین اگر بخواهیم از ضرب المثل‌های ایرانی استفاده کنیم باید حتماً کاربرد و معنی آن را بدانیم. در واقع با استفاده از ضرب المثل‌ها می‌توانیم منظور و مقصود خود را با بیانی زیبا و ادبی و در عین حال کوتاه و گزیده منتقل کنیم. مثل هر ضرب المثل دیگری ضرب المثل هر کسی را بهر کاری ساختند هم از این قاعده مستثنی نیست و چه بهتر که ابتدا با کاربرد و معنی آن آشنا شویم. 

شاید همه ما بارها و بارها از این ضرب المثل استفاده کرده باشیم و شاید برای خیلی از ما هم جزو مکالمه روزمره شده باشد، اما کاربرد اصلی این ضرب المثل کجاست و ما باید چه زمانی آن را به درستی به کار ببریم؟ روی سخن این ضرب المثل بیشتر به کسانی است که در یک موضوع یا زمینه خاص مهارت، دانش یا تخصصی ندارند اما مدام در آن سرک می‌کشند و در امور آن دخالت می‌کنند. در واقع این ضرب‌المثل ایرانی برای کسانی کاربرد دارد که به جای اینکه در امور شخصی یا اموری که در آن تخصص و تبحر دارند مشغول باشند، در اموری وارد می شوند که در آن هیچ سر رشته یا مهارت و تخصصی ندارند. پس از این پس اگر کسی با اصرار در کاری که از آن هیچ سررشته و دانشی ندارد شرکت کرد؛ می‌توانید با آوردن این ضرب المثل او را منصرف کنید.

داستان ضرب المثل هر کسی را بهر کاری ساختند

استفاده از ضرب المثل‌های ایرانی در مکالمات روزمره بسیار زیبا و باعث افتخار است اما با دانستن داستان پشت آن زیباتر هم می‌شود. در واقع با آگاهی از داستانی که پشت هر ضرب المثل ایرانی وجود دارد، هم ادای دینی به ادبیات فارسی و آن ضرب المثل مشهور کرده‌ایم و هم شانس اینکه از آن در جای درست استفاده کنیم بیشتر می‌شود. پس حالا که با معنی و کاربرد ضرب المثل هر کسی را بهر کاری ساختند، آشنا شدیم بد نیست سری بزنیم به داستانی که این ضرب المثل از آن گرفته شده است.

داستان این ضرب المثل فارسی از آنجایی شروع می‌شود که الاغی در حال گشت و گذار در یک مزرعه بود و حسابی سرگرم تفریح و چریدن بود که ناگهان متوجه گرگی می‌شود که به سرعت در حال نزدیک شدن به او است. الاغ که هیچ راه چاره‌ای به ذهنش نمی‌رسید و عنقریب منتظر حمله گرگ بود ناگهان فکری به ذهنش خطور کرد و خودش را به لنگیدن زد. گرگ که به الاغ رسید از او علت لنگیدنش را پرس و جو کرد و الاغ نیز در جواب به او گفت در حال پریدن از پرچین بودم که تیغی به پای من فرو رفت! الاغ نیز از این فرصت استفاده کرد و به گرگ پیشنهاد داد قبل از اینکه الاغ را بخورد، تیغ را از پایش در بیاورد تا مبادا تیغ تیز به دهانش فرو رود! گرگ ساده دل نیز در دام الاغ افتاد و برای اینکه تیغ را از پایش در بیاورد، پایش را از زمین بلند کرد. هنگامی که گرگ با دقت در جستجوی تیغ پای الاغ بود و پایش را معاینه می کرد، الاغ هم لگد محکمی به گرگ زد تا فرار کند. گرگ نیز با دندان‌های شکسته و در حال زار گفت: « حقّم بود! پدرم به من شغل قصابی را آموخت، من نباید در شغل طبابت دخالت می‌کردم! ». بله داستان با این پند و نصیحت عبرت آموز تمام می‌شود که در کاری دخالت کنید که تخصص و دانشش را داشته باشید، در غیر این صورت با شکست و خرابی روبرو خواهید شد! 

البته جالب است بدانید که عبارت این ضرب المثل از یکی از اشعار مولانا، شاعر گرانقدر ایرانی گرفته شده است که در ادامه این شعر را برایتان بازگو خواهیم کرد.

هر کسی را بهر کاری ساختند

میل آن را در دلش انداختند

دست و پا بی میل جنبان کی شود

خار وخس بی آب و بادی کی رود

گر ببینی میل خود سوی سما

پر دولت بر گشا همچون هما

ور ببینی میل خود سوی زمین

نوحه می‌کن هیچ منشین از حنین

عاقلان خود نوحه‌ها پیشین کنند

جاهلان آخر بسر بر می‌زنند

ز ابتدای کار آخر را ببین

تا نباشی تو پشیمان یوم دین

در آخر

همه ما می‌دانیم اگر در کاری که در آن تبحر و تخصص نداریم وارد شویم، نتیجه چیزی جز شکست و شاید هم خرابی بیشتر نباشد. اما این تجربه سالیان سال است که بین ایرانی‌ها دهان به دهان چرخیده تا به ما برسد و حتی یک ضرب المثل با همین مضمون نیز در ادبیات فارسی وجود دارد. ضرب المثل هر کسی را بهر کاری ساختند و داستان آن دقیقاً به همین موضوع بر می‌گردد و برای کسانی کاربرد دارد که بدون دانش یا مهارت در یک کار خاص وارد شده و در آن دخالت می‌کنند. در این مطلب با کاربرد و معنی این ضرب المثل و داستان پشت آن آشنا شدیم؛ اگر شما نیز نکته یا نظری در این زمینه دارید خوشحال می‌شویم آن را با ما و سایر مخاطبان این صفحه به اشتراک بگذارید.