اگر فرزند بد غذا دارید بخوانید ۱۳ استراتژی برای علاقه مند کردن کودکان به خوردن غذاهای جدید
بسیاری از کودکان در برابر خوردن غذاهای جدید، مقاومت کرده و به اصطلاح بدغذا هستند. به عنوان مثال برخی از کودکان با سبزی‌ها برخی دیگر با تخم مرغ و گروهی دیگر با گوشت ارتباط برقرار نمی‌کنند؛ مخصوصا اگر از این مواد غذایی به شکل جدیدی در یک خوراک استفاده شده باشد.
آیا شما هم وقتی غذای جدیدی جلوی فرزندتان قرار می‌دهید، با بی‌میلی به آن نگاه می‌کند؟ حتما تلاش‌های زیادی کرده‌اید تا غذاهای مقوی جدیدی را به فرزند خود بدهید اما موفق نبوده‌اید. در ادامه این مقاله با اتکا به تجربیات متخصصانی گوناگون از سرتاسر ایالات متحده آمریکا قصد داریم ۱۳ استراتژی اثبات شده معرفی کنیم تا شما با استفاده از آنها و مقداری صبر، حوصله و کمی تلاش بتوانید کودک خود را به غذاهای جدید علاقه‌مند کنید. همراه ما باشید.
۱- اجازه دهید کودکان با غذا بازی کنند
اگر کودک بدقلقی در اطراف خود داشته باشید حتما با این صحنه‌ی جنگی سر میز شام مواجه شده‌اید که مادر سعی دارد به او غذا دهد اما با مقاومتی شدید مواجه می‌شود. توجه داشته باشید که کودکان همچون شما به غذا به شکل یک مجموعه واحد نگاه نمی‌کنند. غذای موجود در بشقاب کودک لزوما به طور مستقیم به دهان او نمی‌رود. این بچه‌ها شاید اگر با انگشتان خود با جزئیات غذا بازی کنند و مثلا سبزیجات آن را از این سوی بشقاب به آن سو بکشند، از وسط بازشان کنند و یا آن را بو بکشند، احساس بهتری نسبت به غذای خود خواهند داشت.
تحقیقات جالبی در یکی از دانشگاه‌های فنلاند انجام شده است. بنا بر این مطالعه، محققان متوجه شدند کودکانی که در دوران مهد کودک بخشی از زمان خود را در باغ‌ها و در کنار سبزیجات گذرانده‌اند و موضوعات مرتبط با کاشت گیاهان و طبخ غذا را بیشتر تجربه کرده‌اند، احساس بهتری نسبت به غذاهای جدید داشتند. این کودکان بیشتر از سایر همسالان خود از بوفه‌ی مهدکودک غذاهایی شامل آن مواد اولیه را انتخاب می‌کردند.
مارینا چاپارو (Marina Chaparro) متخصص تغذیه کودکان در میامی می‌گوید: «اگر در مورد غذا دادن به کودک خود آشفته و نگران هستید، مطمئن باشید که این موضوع کاملا طبیعی است. این را هم توجه داشته باشید که هرچقدر به کودک برای غذا خوردن بیشتر فشار بیاورید، او کمتر غذا می‌خورد». این دکتر تغذیه می‌گوید حتی وقتی دختر کوچکش از خوردن غذا امتناع می‌کند، احساس ناامیدی به او دست می‌دهد. به قول خودش او هم یک انسان است و حق دارد خسته یا ناامید شود.
خیلی وقت‌ها بسیاری از والدین، در برابر بدغذایی کودک مضطرب می‌شوند ولی کافیست بدانید که این هم بخشی از رشد طبیعی کودکان است. بچه‌ها در مرحله‌ای از زندگی دوست دارند استقلال را تجربه کنند و به همین دلیل با کنترل خوردن غذاهای جدید سعی می‌کنند حس استقلال خود را نشان بدهند.
دکتر چاپارو می‌گوید والدین مسئول تهیه غذا و آماده کردن آن برای خانواده هستند، اما اینکه در نهایت این مسئولیت کودک شماست که آن غذا را بخورد یا نخورد یا کمی از آن را بچشد. درک این حرف مخصوصا برای پدر و مادرهایی که اعتقاد دارند بشقاب غذا باید کاملا خالی و تمیز شود، کار بسیار دشواری است.
این متخصص تغذیه کودکان می‌گوید: «اگر کودک نوپایی در خانه دارید و از وضعیت تغذیه او نگران هستید، خوب است بدانید که این کودکان ممکن است یک روز اصلا غذای مناسبی نخورند ولی روز بعد، کمبود غذایی را جبران کنند. بنابراین اگر رشد فرزند شما کاملا طبیعی است و پزشک کودکان هیچ نشانه‌ای از ضعف بدنی در کودک نمی‌بیند پس نگران نباشید.
یکی از کارهایی که می‌توانید انجام دهید، مشارکت دادن کودک در طبخ غذاست. برای برنامه‌ریزی غذاهای هفته با آنها مشورت کنید و آنها را به سوپرمارکت ببرید تا مواد غذایی را خریداری کنند. دکتر چاپارو پیشنهاد می‌کند که در وعده‌های غذایی مانند شام، در یک طرف بشقاب کودک خود سبزیجات و در طرف دیگر پروتئین‌ها، غلات و نشاسته را قرار بدهید تا وعده غذایی متعادل شود.
بیشتر بخوانید: ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز کودکان
۲- به قانون چرخش و تنوع پایبند باشید
دکتر دینا رز (Dina Rose) نویسنده‌ی کتاب «درباره کلم بروکلی نیست» می‌گوید: برای اینکه به عادات غذایی کودک خود کمک کنید تا هر روز غذای متفاوتی بخورد، به هیچ وجه دو غذای مشابه را در دو روز پشت سر هم طبخ نکنید. مثلا می‌توانید به کودک خود بگویید:« چون دیروز با ناهار هویج خوردی، امروز می‌تونی غذات رو با گل کلم یا نخود فرنگی بخوری و فردا اگه خواستی دوباره هویج پخته داشته باشی».
۳- خیلی کوچک شروع کنید
به طور حتم شما یک بشقاب یا کاسه پر از غذا را جلوی کودک خود قرار نمی‌دهید اما کیت ای‌ویلیامز (Keith E. Williams) متخصص تغذیه کودکان می‌گوید، مقدار غذایی که بسیاری از والدین جلوی فرزند خود قرار می‌دهند، خیلی زیاد است. این متخصص تغذیه می‌گوید برای اینکه فرزند شما غذاهای جدید را راحت‌تر امتحان کند، مقدار بسیار کمی از آن را در غذای او قرار دهید
به عنوان مثال می‌توانید تکه‌ای از پنیر خرد شده، یا نخود فرنگی یا تکه کوچکی از هویج پخته را در بشقاب کودک قرار دهید و با گفتن این جمله که «خوردنش فقط یه ثانیه طول می‌کشه» کودک را تشویق کنید تا آن غذا را بخورد و پس از اینکه کودک شما آن را خورد با دادن غذای مورد علاقه‌‌اش تشویقش کنید. سپس در وعده‌های بعدی، مقدار آن غذای جدید را بیشتر کنید.
یک راه دیگر این است که غذای جدید را در کنار غذایی که کودک شما دوست دارد در یک بشقاب قرار دهید تا استرس کمتری بابت مشاهده غذای جدید بگیرد. به عنوان مثال اگر ماکارونی دوست دارد، در کنار ماکارونی او کمی هم نخود فرنگی یا هویج پخته قرار دهید تا این دو را با هم امتحان کند.
۴- بدانید دقیقا از چه موادی در غذا استفاده کرده‌اید
حتما دوست دارید فرزندتان نسبت به غذایی که جلوی او قرار می‌دهید، به شما اعتماد کند، خصوصا اگر بدغذا هم باشد. بنابراین دقیقا بدانید که در غذا از چه موادی استفاده کرده‌اید. دکتر دینا رز می‌گوید اگر کودک شما درباره تکه‌ی سبز رنگی که در ماکارونی وجود دارد از شما سوال پرسید، می‌توانید به او بگویید که فلفل دلمه است.
اگر قبول نکرد، با هم دست به کار شوید و ماکارونی را با چنگال زیر رو رو کنید و به کودک خود نشان بدهید که فلفل دلمه سبز رنگ چطور خرد شده و داخل ماکارونی جای گرفته است.
۵- مداومت به خرج دهید
احتمالا قبلا این جمله را شنیده‌اید که می‌گویند: «یک کودک برای اینکه چیزی را دوست داشته باشد باید ۱۰ تا ۱۵ بار آن را امتحان کند». دکتر ویلیامز می‌گوید: «این موضوع ممکن است برای خیلی از والدین دلهره‌آور باشد مخصوصا اگر بخواهند غذای جدیدی جلوی فرزند خود قرار دهند.» تحقیقات او نشان می‌دهد که کودکان پس از حدود ۶ بار چشیدن مزه‌ی غذا، آن را می‌پذیرند و دوست خواهند داشت.
این متخصص تغذیه می‌گوید به دلیل ریسک بالایی که قرار دادن غذای جدید در وعده‌های اصلی دارد، بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند غذای جدید را در وعده‌هایی مثل ناهار یا شام قرار ندهند و آن را در میان وعده بگنجانند.
۶- تنقلات و نوشیدنی‌ها را کم کنید
اکثر کلینیک‌های تغذیه، قبل از معاینه پزشک از شما می‌خواهند، غذاها و نوشیدنی‌هایی که کودکتان در سه روز گذشته صرف کرده است را در برگه‌ای یادداشت کنید. نانسی انتگلمایر (Nancy Entgelmeier) پرستار اطفال در کلینیک تغذیه می‌گوید: « وقتی به سوابق تغذیه کودک در سه روز گذشته نگاه می‌کنیم می‌بینیم بسیاری از بچه‌هایی که در برابر غذای جدید مقاومت می‌کنند، در طول روز میان وعده و تنقلات زیادی صرف کرده‌اند که جلوی گرسنگی آنها برای خوردن وعده‌های اصلی را گرفته است».
نکته جالب اینجاست که بسیاری از خانواده‌ها پس از مشاوره‌ی پزشک و کم کردن میان وعده‌های کودک، مشاهده کرده‌اند که کودک علاقه بیشتری به صرف غذاهای جدید در وعده‌هایی مثل شام و ناهار از خود نشان می‌دهد. این پرستار اطفال می‌گوید: «شاید باور کردنی نباشد اما در سوابق تغذیه‌ی یک کودک نوپا دیدیم که او هر روز حدود ۱.۵ لیتر شیر و یک آبمیوه ۳۵۰ میلی‌لیتری می‌خورد. به همین دلیل او دیگر نمی‌توانست غذای جدیدی را در وعده‌های اصلی پذیرا باشد».
۷- یک دوست ماجراجو را برای شام دعوت کنید
بسیاری از پزشکان معتقدند کودکان با مشاهده شیوه‌ی تغذیه‌ی همسالان خود، با احتمال بیشتری غذاهای جدید را امتحان می‌کنند. دکتر ویلیامز می‌گوید شما به عنوان پدر و مادر می‌توانید روی شیوه تغذیه کودک اثرگذار باشید اما هیچکس نمی‌تواند به اندازه‌ی یک دوست صمیمی تغییری بزرگ در کودک شما ایجاد کند».
مطالعه‌ی جالبی توسط دکتر هلن هندی (Helen Hendy) انجام شد که نشان می‌داد کودکان پیش دبستانی با دیدن همکلاسی‌های خود، اشتیاق بیشتری برای چشیدن مزه‌ی میوه انبه داشتند. دکتر هندی می‌گوید: «گاهی اوقات تنها چیزی که لازم است تا کودک شما یک غذای جدید را امتحان کند این است که دوست صمیمی یا یکی از همسالان او، همان غذا را جلوی او بخورد». البته ممکن است از مزه‌ی آن – مثلا کلم بروکلی – خوشش نیاید اما بخاطر دوستش حتما یکبار این چالش را امتحان می‌کند.
۸- با گفتگو سر میز شام، حس بهتری از غذا خوردن ایجاد کنید
صحبت کردن سر میز شام می‌تواند اشتیاق کودک شما برای خوردن غذاهای جدید را بیشتر کند. با پرسیدن سوال‌های کوتاه و جذاب سعی کنید، کودک خود را به اشتیاق بیاورید تا صحبت کند و همین موضوع باعث می‌شود لذت غذا خوردن بیشتر شود. به عنوان مثال می‌توانید از او بپرسید: «اگر یه عالمه پول داشتی چی کار می‌کردی؟» یا «اگر بتونی به هرجایی از دنیا سفر کنی، کجا می‌ری؟».
کودک شما در حین پاسخ دادن به سوالات، به غذای جدیدی که برای او تدارک دیده‌اید کمتر دقت می‌کند و احتمال اینکه آن را بچشد خیلی بیشتر می‌شود. با گفتگو سر میز شام به کودکان خود می‌گوییم تفکرات و ایده‌های آنها چقدر برای ما اهمیت دارند و همین موضوع باعث می‌شود لحظات خوشی را سپری کنند. کودکانِ خانواده‌هایی که اعضای آن سر میز غذا کمتر صحبت می‌کنند، تلویزیون نگاه کرده یا با گوشی موبایل کار می‌کنند، با احتمال خیلی بیشتری غذاهای جدید را پس می‌زنند.
همچنین حضور در طبیعت هم می‌تواند اشتیاق گفتگو و لذت بردن از غذای جدید را بیشتر کند. بنابراین برخی از وعده‌های غذایی را در بیرون از خانه صرف کنید تا کودکان علاوه بر معاشرت و لذت بردن از محیط اطراف، غذاهای جدید را هم با اشتیاق بیشتری بچشند.
۹- خونسردی خود را حفظ کنید
برخی از کودکانی که به سختی غذا می‌خورند و اغلب غذاهای جدید را امتحان نمی‌کنند، از توجهی که به آنها در حین بروز این رفتار می‌شود، لذت می‌برند. این کودکان دوست دارند مورد توجه قرار بگیرند و این توجه را در لحظه‌ی مخالفت با خوردن غذای جدید دریافت می‌کنند.
دکتر جیرولامی (Girolami) می‌گوید: «مراجعی داشتیم که به مادرش گفته بود دوست دارد یک مدل شیرینی که در قنادی بود را بخورد. پدر برای خرید آن به مغازه رفته و مادر در تمام مدت انتظار به بازی با کودک خود مشغول می‌شود. اما وقتی پدر خانواده تمام طعم‌های گوناگون آن شیرینی را به خانه می‌آورد، کودک با وجود ادعایی که کرده بود به هیچ وجه لب به آنها نزده است».
نتیجه این است که وقتی کودکتان می‌خواهد یک غذای جدید را امتحان کند، به هیچ وجه انتظار نداشته باشید حتما آن را بخورد. نسبت به رفتار او بی‌تفاوت باشید و اجازه دهید خودش این کار را انجام دهد.
۱۰- پیشرفت‌های کودک خود را ثبت کنید
در برخی از کلینیک‌های تغذیه، کارکنان از نتایج کارهایی که روی کودکان انجام می‌دهند فیلم یا عکس می‌گیرند تا والدین آنها را در خانه نشان داده و به بچه‌ها یادآوری کنند که غذای جدید را قبلا خورده‌اند. کری گلیدول (Kerry Glidewell)، یک گفتار درمان کودکان می‌گوید ما والدین را تشویق می‌کنیم به کودک خود بگویند: «یادته چند وقت قبل مزه‌ی ذرت را امتحان کرده بودی و دوست داشتی، چطوره حالا یک کاسه ذرت بخارپز با هم درست کنیم؟». با این کار اشتیاق کودک به خوردن غذای جدید هم بیشتر می‌شود.
۱۱- آهسته و پیوسته ادامه دهید
ممکن است فکر کنید پوره کردن غذا برای کودک ۵ ساله کار خیلی جالبی نیست اما خوب است بدانید که در کلینیک‌های تغذیه دقیقا همین کار را انجام می‌دهند و کودکان هم با روی خوش از آن استقبال می‌کنند. دکتر جیرولامی می‌گوید شاید نیاز باشد در ابتدا غذاها را خیلی نرم و پوره‌ای کنید اما به مرور زمان می‌توانید بافت‌ها را سفت‌تر در نظر بگیرید تا در نهایت غذای اصلی را به کودک بدهید.
ترکیب غذاها به شکل پوره یکی از بهترین روش‌ها برای خوراندن خوراکی‌های جدید به کودکان است. می‌توانید برخی از غذاها را با خوراکی‌های دیگر مانند ماست، سس، مربا یا پنکیک و میوه و سبزیجات جلوی کودک خود قرار بدهید تا شاید دوست داشته باشد و میل کند.
۱۲- روی طعم غذا تمرکز کنید
همه‌ی افراد بدغذا، غذاهای ملایم را دوست ندارند. نیکول لیدیارد (Nicole Lidyard) متخصص تغذیه می‌گوید: «برخی از کودکان طعم تند را دوست دارند و برخی دیگر ممکن است نمک بیشتری در غذا بخواهند». دکتر لیدیارد می‌گوید ممکن است برخی از کودکان به برخی از مزه‌ها مانند شیرینی، ترشی، شوری یا تندی علاقه بیشتری نشان دهند یا عاشق سس‌های مختلف مانند کچاپ یا خردل باشند. بنابراین می‌توانید غذاهای جدید را با آن ادویه یا سس‌ها طبخ کنید تا مورد پسند کودکتان باشد.
۱۳- موفقیت را به دست آورید
یکی از روش‌هایی که در کلینیک‌های تغذیه کودکان هم مورد استفاده قرار می‌گیرد زنجیره‌ی غذایی تدریجی و محو شونده است. در این شیوه در گام‌های اول نمونه‌ای از یک غذای مشابه غذای همیشگی کودک قرار داده می‌شود و سپس به مرور زمان، غذای جدید اصلی جایگزین می‌شود.
به عنوان مثال اگر کودک شما شیفته ناگت مرغ است، قطعا تهیه و خوراندن نوع دیگری از خوراک مرغ به او کار راحت‌تری است تا جایگزین کردن آن با غذایی همچون میگو. مثلا شما می‌توانید اول با طبخ ناگت مرغ‌هایی متفاوت از نوع همیشگی و با پودر سوخاری کمتر شروع کنید و کم‌کم آن را با سینه مرغ گریل شده جایگزین کرده و پس از مدتی برنج یا نودل را هم همراه آن سرو کنید
یا مثلا اگر کودک شما عاشق پیتزا است احتمالا با خوردن لازانیا مشکلی نداشته باشد. سپس از لازانیا به پاستا با سس گوجه فرنگی و پنیر برسید و در نهایت غذای سالم‌تری با پنیر و روغن کمتر برای کودک خود طبخ کنید که دوست داشته باشد. در تغییر ذائقه فرزند خود از غذاهایی با شکل و بافت متفاوت به یکدیگر عجله نداشته باشید و حداقل یکی دو هفته به این زنجیره غذایی مهلت دهید تا نتیجه دلخواه حاصل شود. چند ماه بعد شما جایزه خود را با داشتن کودکی دارای عادات غذایی سالم‌تر، خواهید گرفت.
سخن پایانی
کودکانی بدغذا را به روش‌های مختلفی می‌توان به خوردن غذاعای جدید عادت داد. در این مقاله ۱۳ استراتژی اثبات شده به شما معرفی کردیم تا فرزندی با عدات غذایی سالم‌تر داشته باشید. شما هم اگر روشی برای کودک خود استفاده کرده‌اید و نتیجه گرفته‌اید، حتما در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.
بیشتر بخوانید: اصول طلایی تمام دوران؛ عادات غذایی سالم برای کودکان
