فرقی نمی‌کند قصد نام‌نویسی کودک در مدارس پیش دبستانی را داشته باشید، یا بخواهید آموزش پیش دبستانی در منزل را امتحان کنید، در جایگاه والدین مسئول و دلسوز مهم است سرفصل‌های آموزش پیش دبستانی و تمام آنچه نوآموز باید در این پایه قبل از دبستان بیاموزد را موبه‌مو بشناسید، بدانید در پایان این دوره کودک چه مهارت‌هایی دارد و اصلا قبل از ورود به پیش دبستانی، چه آموزش‌هایی لازم است در اختیار او قرار دهید. در این مقاله قصد داریم به تمام سوالات شما والدین عزیز درباره این موضوعات پاسخ دهیم. برای درک بهتر محتوای دروس پیش دبستانی، همراه ما باشید.
سرفصل‌های آموزش پیش دبستانی
در ادامه این بخش به معرفی برخی از مهم‌ترین سرفصل‌های آموزش پیش دبستانی می‌پردازیم.
۱. شناخت حواس و پرورش مهارت استفاده از آن
یکی از اولین مفاهیمی که کودک در کلاس پیش دبستانی یاد می‌گیرد، شناخت حواس پنج‌گانه و کاربرد هر یک از آنها است. کودک فرق حواس بویایی، چشایی، بینایی، شنوایی و لامسه را یاد می‌گیرد تا از آنها در جهت شناخت محیط پیرامون و مقایسه تفاوت‌ها و شباهت‌ها استفاده کند.
۲. پرورش مهارت‌های زبان
منظور از مهارت‌های زبانی، مهارت‌های مهم حرف‌زدن، گوش دادن، خواندن و نوشتن است که باید در دوران پیش دبستانی آشنایی ابتدایی با هریک از آنها حاصل شود. نوآموز یاد می‌گیرد به صداهای پیرامون، زیروبمی آنها، حروف کلمات، لحن و آهنگ کلام خوب گوش دهد؛ از حرکات دست، صورت و لحن صدا جهت ابراز شادی و غم استفاده کرده و مهارت مکالمه دوطرفه را تقویت کند؛ بین بخش‌های مختلف تصاویر و نمادهای نوشتاری ارتباط برقرار کرده و با حرکات ساده مثل ترسیم خطوط، وصل‌کردن خط‌چین‌ها و ساخت اشکال مختلف، مهارت نوشتن را تمرین کند.
۳. توسعه توانایی‌های جسمی و حرکتی
این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که کودک بخش زیادی از حرکات و توانمندی‌های جسمی را در دوران پیش دبستان تقویت می‌کند. حرکاتی مثل درست راه‌رفتن (روی انواع سطوح)، هماهنگی اندام‌های مختلف، مداد دست گرفتن، کتاب ورق زدن، پریدن، طناب‌بازی کردن، لی‌لی کردن، ترسیم خطوط و نقاشی، برش کاغذ، چسباندن، سوزن نخ کردن، پرتاب اجسام مثل توپ، بالا و پایین رفتن از پله‌ها، استفاده از قاشق و چنگال، باز و بسته کردن بند کفش، مسواک زدن، شانه‌کردن و صدها حرکت دیگر را در مهد کودک و پیش دبستان زیر نظر مربی یاد می‌گیرد. اینها از جمله مهم‌ترین سرفصل‌های آموزش پیش‌دبستانی محسوب می‌شوند.
۴. محافظت از بدن
کودک تحت نظارت و تربیت مربی یاد می‌گیرد از سلامت جسمی فردی خود محافظت کند و نسبت به بدن و سلامت خود حساسیت بیشتری به خرج دهد. مواردی از قبیل حمام‌کردن، مسواک‌زدن، کوتاه‌کردن ناخن‌ها، تمیزی لباس‌ها، رعایت بهداشت هنگام غذا خوردن، رفتن به توالت و در اماکن عمومی، ایمنی هنگام بازی، پوشش مناسب هر فصل و موارد دیگر در برنامه هفتگی و روزانه این کلاس‌ها به کودک آموزش داده خواهد شد.
۵. شناخت محیط زیست
طی فعالیت‌های گروهی کلاس‌های آمادگی، کودک به اهمیت نگهداری و مراقبت از گل و گیاهان پی می‌برد و یاد می‌گیرد چطور آنها را بکارد و از آنها مراقبت کند. همچنین با نحوه غذا دادن به جانوران، صرفه‌جویی در منابع طبیعی، تفکیک زباله، اهمیت پاکیزه نگه داشتن آب، انواع آلودگی زیست‌محیطی و آلاینده‌های مختلف آشنا می‌شود.
۶. درک مفاهیم ریاضی و علوم
اگرچه مفاهیم ریاضی و علوم در سال‌های بالاتر دوره دبستان به عنوان دروس پایه به کودک آموخته می‌شوند، نیاز است نوآموز در دوران پیش دبستانی آشنایی مقدماتی نسبت به این مفاهیم به‌دست بیاورد. جهت‌های بالا و پایین، پشت و جلو، راست و چپ، اندازه و مقدار، مرتب‌کردن و تشخیص توالی مربوط به ریاضیات و ویژگی‌های جانوران، انواع جانوران محیط اطراف انسان، ویژگی‌های آنها، گیاهان و موارد دیگر.
۷. توسعه توانایی‌های ذهنی
منظور از توانایی‌های ذهنی قدرت کودک در انجام طبقه‌بندی، استدلال، تمرکز، خلاقیت، پرسش‌گری و موارد دیگر است. اینکه کودک بتواند جهت جمع‌آوری اطلاعات و مقایسه یافته‌ها از حواس خود استفاده کند؛ چیزهای مختلف را براساس ویژگی آنها طبقه‌بندی کند؛ اشیاء را در تصاویر مختلف ببیند و صداها را بشنود؛ برای مدت‌زمان چند دقیقه‌ای تمرکز کرده و برای ساخت وسایل موردنظر از ابزار مختلف کمک بگیرد. به همین دلیل این موضوه جزو سرفصل های آموزش پیش دبستانی قرار می‌گیرد.
۸. شناخت قوانین اجتماعی
یکی از مزیت‌های بزرگ شرکت در کلاس‌های پیش دبستانی شناخت قوانین اجتماعی و آمادگی نوآموز جهت ورود به اجتماع است. با افراد خانواده، جایگاه هر کدام، نسبت‌های فامیلی، مشاغل مختلف، زندگی شهری و روستایی، انواع محیط‌های اجتماعی بزرگ و کوچک، نشانه‌های اساسی هر کشور، مناسبت‌ها و اعیاد مختلف، مکان‌های مذهبی، آداب اجتماعی، احترام به بزرگ‌تر‌ها، ابراز عقیده، همکاری و مشارکت آشنا می‌شود و مقررات و نظم حضور در جامعه را فرا می‌گیرد.
۹. شناخت فرهنگ ملی و دینی
یکی از نیازمندی‌های تربیتی کودکان جامعه اسلامی ایران، آموزش نشانه‌های دینی و فرهنگ ملی به آنها از سنین پایین است. کودک در کلاس‌های پیش دبستان می‌آموزد چطور از نعمت‌های خداوند تشکر کند، به قرآن احترام بگذارد، مطالب ساده قرآنی را بیاموزد، با نقش پیامبران و امامان و آموزه‌های آنها در زندگی آشنا شود، اعیاد مذهبی را یاد بگیرد و مقدمات نماز را تا حدودی فرا گیرد.
۱۰. پرورش ذوق هنری
دوران پیش دبستانی بهترین موقعیت برای پرورش ذوق و خلاقیت هنری کودک با ساخت کاردستی، خمیر بازی، رنگ‌آمیزی، نقاشی و تجربه‌های تازه است. محتوای دروس پیش دبستانی می‌تواند درک کودک از زیبایی و تواتمندی او برای توصیف زیبایی محیط را بالا ببرد.
مهم‌ترین درس‌های پیش دبستانی (محتوای دروس پیش دبستانی)
با توجه به تمام سرفصل‌های آموزش پیش دبستانی که در بخش قبل اشاره کردیم، جهت ارائه آموزش‌های لازم برای پیش دبستانی باید کتاب‌های درسی توسط مربی در این پایه تدریس گردد. از مهم‌ترین درس‌ها جهت ارائه محتوای دروس پیش دبستانی می‌توان به کتاب‌های زبان آموزی مرتبط با فارسی و انگلیسی، مفاهیم ریاضی و هوش، علوم و … اشاره کرد. هر مرکز با توجه به محتوایی که در نظر دارد، کتاب‌های مشخصی را از ابتدای پایه تحصیلی انتخاب کرده و محتویات آن را با والدین نوآموز درمیان می‌گذارد. تدریس این کتاب‌ها در برنامه کلاسی کودکان گنجانده می‌شود.
آموزش‌های لازم قبل از ورود به پیش دبستانی
جدا از تمام مهارت‌هایی که در دوره پیش دبستان و دبستان به دست می‌آیند، کودک بسیاری از نکات مهم را پیش از شروع دوران پیش دبستان، در خانه و از زبان پدر و مادر یاد می‌گیرد. مواردی مثل:
- مهارت‌های لغوی: کودک برای ارتباط‌سازی در محیط پیش دبستان نیاز دارد یکسری کلمات و لغات را بشناسد.
- خود مراقبتی: کودک باید بتواند برخی از نیازهای خود را به‌تنهایی و برخی را با بیان‌کردن و کمک‌خواستن از مربی پیش‌دبستان برطرف کند.
- زمان‌بندی: سعی کنید با برنامه‌ریزی زمان غذاخوردن، خوابیدن، بازی‌کردن و … مفهوم زمان و برنامه‌ریزی زمانی را به کودک بیاموزید. با این کار نظم و انضباط را یاد می‌گیرد.
- تشکرکردن: تشکرکردن یا عذرخواهی نشانه ادب کودک است. عبارات خوبی مثل «متشکرم» و «متاسفم» را به کودکتان یاد دهید.
- تقسیم وسایل: قبل از شروع پیش دبستان به کودکتان یاد دهید وسایلش را با هم کلاسی‌ها به اشتراک بگذارد.
- مرتب‌کردن: با درخواست جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها، گذاشتن لباس‌ها در سبد رخت‌چرک‌ها، شستشوی دست‌ها و … مهارت مهم مرتب‌کردن را در تربیت کودک دلبندتان بگنجانید.
این موارد از جمله مهم‌ترین آموزش های لازم برای پیش دبستانی محسوب می‌شوند.
کلام آخر
قسمت عمده اهمیت آشنایی با سرفصل های آموزش پیش دبستانی برمی‌گردد به تاثیری که گذراندن این دوره بر آمادگی کودک جهت ورود به کلاس‌های مدرسه می‌گذارد. محتوای آموزشی، بازی‌ها و سرگرمی‌های هدفمندانه همگی بسیار مهم و پایه‌ای برای درک بهتر آموزش‌های کلاس‌های بالاتر است. به‌عنوان پدر و مادر حق دارید بدانید کودکتان بعد از گذراندن این دوره با چه مفاهیمی آشنا می‌شود، چه مهارت‌های تازه‌ای به‌دست می‌آورد و چه مهارت‌های ذاتی را تقویت می‌کند. امیدواریم خواندن این مقاله اطلاعات لازم در این زمینه را در اختیارتان گذاشته باشد.
اگر شما عزیزان اطلاعات بیشتری درباره سرفصل‌های آموزش این دوره دارید، حتما در بخش نظرات با ما و همراهان ما در میان بگذارید.
