باران و سرمای هفته گذشته باعث شد که همه اعضای خانواده ما کمی سرگردان و بدخلق باشند. هر روز صبح وقتی به کودک خردسالم توضیح می‌دادم که بیرون رفتن خوب نیست، او خود را جلوی در به زمین می‌انداخت و گریه می‌کرد.
می‌دانستم او چه احساسی دارد، من هم همین حس را داشتم، به همین دلیل یک روز موسیقی شاد پخش کردم تا خانواده‌ام را شاد کنم، اما هیچ کداممان حوصله‌ی جنب و جوش و رقصیدن نداشتیم.
بعد، سراغ «موسیقی‌هایی آرام برای روزهای بارانی» رفتم، در حالی که صدای نواختن آرام پیانو پخش می‌شد، من و دخترم روی کاناپه دراز کشیدیم و درباره کارهایی که بعد از تمام شدن بارندگی می‌خواستیم انجام بدهیم، حرف زدیم و به طور ناگهانی، روزمان بسیار لذت‌بخش شد. به نظر می‌رسد آن موسیقی آرام دقیقا همان چیزی بود که ما به آن نیاز داشتیم.
مطالب مرتبط:
تجربه‌ای که خواندید، نوشته خانم لیندسی پروت هورن بیکر بود. لیندسی، نویسنده، همسر، مادر و مشاور بالینی حوزه کودکان در شبکه PBS ایالات متحده آمریکا است. بخشی از تحقیقات او متمرکز بر اصول فرزندپروری است.
در این مقاله به تاثیر موسیقی در درک و بیان احساسات کودکان می‌پردازیم.
موسیقی راهی مطمئن برای لمس احساسات است
زندگی – به ویژه زندگی با کودکان خردسال – اغلب پر از ناآرامی و شلوغی است. بزرگسالان می‌خواهند احساسشان را سریع گفته و بگذرند. یکی از بزرگترین مزایای موسیقی این است که فضایی امن و قابل اعتماد برای درک احساسات به ما ارائه می‌دهد. جن هوراک هولت، صاحب و مدیر مرکز آموزشی – اجتماعی «Pied Piper Studios» که بر استفاده از موسیقی و غنی‌سازی تجربیات دوران کودکی برای خانواده‌ها تمرکز دارد، می‌گوید: «وقتی می‌ترسیم، غمگینیم یا واقعا خوشحال هستیم، می‌توانیم موسیقی را به زندگی‌مان دعوت کنیم».
او ادامه می‌دهد: کودکان نوپا و خردسال شاید گاهی بتوانند احساسات خود را به خوبی بیان کنند، اما اکثر اوقات توانایی کنترل و مواجهه با آن را ندارند. هنگامی که کودکان با موسیقی درگیر می‌شوند، فرایندی اجتماعی و عاطفی در پشت صحنه به جریان می‌افتد. موسیقی احساس امنیت عاطفی را در کودکان افزایش داده و به آنها اجازه می‌دهد تا حس امنیت بیشتری داشته باشند و بتوانند احساسات خود را به طور کامل تجربه کنند. موسیقی همچنین تنفس را تنظیم کرده، سطح هورمون استرس را کاهش می‌دهد و «هورمون‌های شادی» را در بدنمان افزایش می‌بخشد.
موسیقی باعث ایجاد ارتباط و احساس تعلق می‌شود
موسیقی در طول تاریخ، یک تجربه و روند اجتماعی بوده است. به همین دلیل وقتی به اشتراک گذاشته می‌شود، کارکرد مفیدتری دارد. مطالعات نشان می‌دهد که نواختن موسیقی به صورت گروهی در ابتدای دوران کودکی می‌تواند مهارت «همکاری با دیگران» و احساس «تعلق اجتماعی» را افزایش دهد. هوراک هولت می‌گوید: «وقتی همراه با دیگران موسیقی می‌سازیم، امواج مغز و ضربان قلب ما ارتباطی می‌سازد که از سلامت اجتماعی-عاطفی ما حمایت می‌کند».
مطالب آموزشی:
موسیقی متعلق به همه است
موسیقی، به خودی خود یک زبان است و بهترین قسمتش این است که در دسترس همگان قرار دارد. مغز و بدن ما برای موسیقی ساخته شده‌اند. فرقی نمی‌کند در چه سن و سالی هستیم یا چه شغل و توانایی‌هایی داریم، موسیقی برای همه‌ی انسان‌ها قابل دسترسی است.
بسیاری از والدین و پدربزرگ و مادربزرگ‌ها احساس می‌کنند استعداد یا مهارت کافی برای برقراری ارتباط با موسیقی را ندارند، اما حقیقت این است که آنها باید بدون نگرانی، حس ناامنی‌شان در مورد آنچه از یک موسیقی انتظار دارند را رها کنند. بچه‌های ما عاشق آواز خواندن، رقصیدن و نواختن موسیقی با ما هستند، بی‌آنکه فرقی داشته باشد که به چه شکل یا صدایی بیرون می‌آید. ما حتی نیازی به کلمات نداریم، یک آهنگ می‌تواند فقط مجموعه‌ای از صداهای بی‌معنی باشد. آنچه از همه مهم‌تر است، ارتباطات احساسی و سلامت اجتماعی-عاطفی‌ایی است که ایجاد می‌کنیم.
در اینجا سه راه تعامل خانواده شما با موسیقی جهت کمک به شناسایی، بیان و کنترل احساسات پیشنهاد شده است.
۱- موسیقی را در دسترس قرار دهید
شما می‌توانید با ایجاد دسترسی برای فرزندتان به ابزارهای موسیقی، او را آماده کنید که از موسیقی به عنوان یک حمایت عاطفی استفاده کند. این دسترسی را در قالبی گسترده در نظر بگیرید:
در خانه می‌توانید به رادیو گوش دهید، از صدای پشت قابلمه‌ها و ماهیتابه‌ها مثل طبل استفاده کنید یا قبل از خواب، لالایی بخوانید. می‌توانید با اعضای خانواده‌تان قدم زده و به ریتم پاهایتان توجه کنید. یک سطل از ابزاری که می‌توانند موسیقی تولید کنند را در جایی قرار دهید که فرزندتان بتواند به آن دسترسی داشته باشد.
به یاد داشته باشید نیازی به بیرون رفتن و خرید آلات موسیقی گرانقیمت نیست. وسایل خانه، سازهایی عالی می‌سازند.
بیشتر بخوانید: چگونه با کودک پیش دبستانی خود ارتباط برقرار کنیم؟
۲- درباره موسیقی صحبت کنید
شما می‌توانید با گپ و گفت درباره رابطه‌ی خود با موسیقی، به فرزندانتان کمک کنید تا رابطه بین موسیقی و احساسات را کشف کند. وقتی احساس خاصی دارید، بازگو کردن آن برای فرزندتان بسیار با ارزش است. مثلا: «خبر خوبی شنیدم و خیلی هیجان زده‌ام، میخوام با این آهنگ برقصم» یا «احساس ناراحتی می‌کنم، می‌خواهم یه آهنگ غمگین گوش بدم». شما همچنین می‌توانید به موسیقی در دنیای فرزندتان توجه کنید و از آن برای کمک به ایجاد توصیفات احساسی استفاده کنید. مثلا: «اون زنگ، صدای کشداری می‌ده، مثل بدن ما که گاهی اوقات زمان زیادی نیاز داره تا احساس غم یا عصبانیت کنه» یا «صدای اون طبل اونقدر زیاده که کل اتاق رو برمی‌داره، بعضی وقت‌ها احساسات شاد تو به همین بزرگیه!».
۳- بدن خود را حرکت دهید
کودکان موسیقی را در بدن خود تجربه می‌کنند، نه فقط در ذهنشان. در واقع موسیقی و تحرک، شریک یکدیگر هستند. ساختن یا شنیدن موسیقی، باعث برانگیختن حرکت در بدن ما می‌شود. چه چیز دیگری ارتباط نزدیک با حرکات بدن دارد؟ بله! تنظیم احساسات. بنابراین بپرید، تاب بخورید، بچرخید و با آهنگ‌های مورد علاقه‌تان دست بزنید. اینها راه‌هایی طبیعی برای پردازش احساسات توسط بدن ما و البته کودکانمان هستند.
بیشتر بخوانید: بهترین سن برای آموزش موسیقی به کودکان کدام است؟
