نکات کلیدی
- دعوا وقتی اتفاق می‌افتد که ناسازگاری‌ها به پرخاشگری فیزیکی یا کلامی می‌انجامد.
- چهار گام اساسی برای مدیریت دعواها وجود دارد: در زمان لازم مداخله کنید، خونسردی خود را حفظ کنید، زمانی را برای صحبت کردن مشخص کنید و تشویق و تنبیه را منصفانه اعمال کنید.
- دعوا را فرصتی برای آموختن مهارت‌های حل مسئله به کودکان در نظر بگیرید.
- این موضوع به شما کمک می‌کند تا زمانی که بچه‌ها دعوا می‌کنند، آرامش خود را حفظ کنید.
مطالب مرتبط:
دعوا در میان کودکان
دعوای میان کودکان و خواهر و برادرهای کم سن و سال زمانی اتفاق می‌افتد که ناسازگاری‌هایشان به پرخاشگری می‌انجامد. برای مثال، درگیری فیزیکی، فریاد زدن، کتک‌کاری، فحش و خطاب کردن یکدیگر به صورت توهین‌آمیز. کودکان هنوز کنترل هیجانات خود را نیاموخته‌اند، از این رو ناسازگاری و دعوا طبیعی است.
مطالب مرتبط: مثبت اندیشی: عادتی پسندیده برای فرزندان و والدین
دعوای خواهر و برادرها: چه زمانی مداخله کنیم
گاهی بهتر است که عقب بایستیم تا کودکان فرصت داشته باشند خودشان مسئله را حل و فصل کنند، اما زمانی که ناسازگاری به دعوا منتهی می‌شود، لازم است قبل از اینکه کسی آسیب ببیند، مداخله کنیم. کودکان هنوز نمی‌دانند چگونه به هیجانات خود واکنش نشان دهند، به همین دلیل گاه برایشان دشوار است که بدون کمک بزرگترها جنگ و دعوا را خاتمه دهند.
اگر کودکانتان با هم درگیر هستند، از فرصت پیش آمده استفاده کرده وبه آنها در یادگیری مهارت اجتناب از دعوا، مکالمه و حل مسائل کمک کنید و به این صورت از دعواهای بعدی پیشگیری کنید.
مراحل خاتمه دادن به دعوای خواهر و برادر:
در اینجا به شما می‌گوییم که وقتی دعوا درمی‌گیرد، چه باید بکنیم:
- قبل از اینکه بچه‌ها بزنند زیر گریه مداخله کنید. ممکن است لازم باشد برای این کار کودکان را به صورت فیزیکی جدا کنید یا آنها را به دو جهت مخالف اتاق بفرستید تا اوضاع آرام شود.
- خونسردی خود را حفظ کنید. شاید غیرممکن به نظر برسد، اما قرار نیست اوضاع را بدتر کنیم. سعی کنید انرژی خود را برای بازخورد مثبت دادن به رفتاری که می‌خواهید تشویق کنید، نگه دارید.
- به آنها بگویید بعداً در مورد این قضیه مکالمه خواهید داشت. کودکان اغلب در این زمان آن‌قدر ناراحت هستند که متوجه صحبت‌های شما نمی‌شوند. قبل از اینکه در مورد مسئله حرف بزنید، صبر کنید تا اوضاع آرام شود. در مورد کودکان بزرگتر شاید حتی لازم باشد تا روز بعد صبر کنید.
- اگر در خانواده خود از سیستم تشویق و تنبیه استفاده می‌کنید، آن را منصفانه و در مورد تمام بچه‌ها اعمال کنید. برای مثال، اگر دعوای خواهر و برادرها بر سر یک اسباب‌بازی است، اجازه ندهید هیچ کدام از آنها بعد از دعوا آن اسباب‌بازی را داشته باشند.
اگر در هنگام رانندگی شما، دعوای بچه‌ها بالا گرفت، حتما کنار بزنید. برگشتن به سمت بچه‌ها برای صحبت با آنها یا جدا کردنشان، حواس شما را از رانندگی پرت کرده و عواقب خطرناکی در پی دارد.
مدیریت سازنده دعوای خواهر و برادرها:
این نکات به شما کمک می‌کند زمانی که خواهر و برادرها دعوا می‌کنند، اوضاع را آرام کنید:
- با بچه‌ها عادلانه رفتار کنید. اما به یاد داشته باشید که عادلانه رفتار کردن الزاماً به معنای برخورد یکسان نیست. مثلاً شاید برخورد یکسان با کودک ۶ ساله و ۳ ساله ممکن نباشد.
- از مقایسه‌های منفی بپرهیزید. گفتن چیزهای مثل «تو بزرگ‌تری باید بیشتر حواست باشه» یا «تو دردسرسازی» به کودک آسیب بیشتری زده و باعث دلخوری عمیق او می‌شود.
- علت دعوا را شناسایی کنید. آن وقت میتوانید بهترین کار را انجام دهید. برای مثال، اگر کودک، خواهر یا برادر خود را هل داده و اسباب‌بازی او را گرفته است، شما باید مداخله کنید. اگر این کار را نکنید، کودک یاد می‌گیرد که دعوا راهی برای به دست آوردن آنچه می‌خواهد است. راز دانستن دلیل دعواها و تصمیمگیری در مورد روش درست برخورد با آن، این است که کودکانتان را زیر نظر بگیرید.
جالب ترین ها: تلاش برای تربیت فرزند موفق را متوقف کنید!
- قوانین شفاف خانوادگی داشته باشید. این طوری انتظارات برای رفتار مناسب کاملا مشخص است. میتوانید به فرزندانتان قوانین مربوط به موقعیت پیش آمده را یادآوری کرده و همواره عواقب از پیش تعیین شده را کامل پیاده کنید.
- برنامه‌ریزی داشته باشید. این یعنی بدانید در مورد ناسازگاری و اختلاف‌نظرهای کوچک نیز چگونه عمل کنید و آنها را همچون دعوا و مرافعه‌های بزرگ مدیریت کنید. مثلاً میتوانید به کودکان کمک کنید تا اختلافات کوچک را خودشان با یکدیگر حل کنند، اما ممکن است تصمیم بگیرید زمانی که دعوا با فحش یا خشونت فیزیکی همراه است یا هنگامی که بعد از توافق بر سر حل مسئله، دعوا دوباره بالا می‌گیرد، از تنبیه استفاده کنید.
مطالب آموزشی:
آموزش آنلاین علوم تجربی پایه نهم
حل مسئله بعد از دعوای خواهر و برادری: گامهایی برای کودکان بزرگتر
آنچه شما بعد از دعوا انجام می‌دهید به کودکان سنین مدرسه کمک می‌کند چگونگی حل مسائل آتی خود را یاد بگیرند. برای دستیابی به بهترین نتیجه، تا برقراری آرامش و رسیدن زمانی که بچه‌ها دوباره آماده‌ی فهم استدلال‌ها شوند، صبر کنید. سپس این مراحل را پی بگیرید:
- برنامه را به آنها بگویید. برای مثال، «من تصمیم گرفتم که هیچ‌کدوم از شماها از کامپیوتر استفاده نکنید تا زمانی که راهی پیدا کنیم که دیگه با هم دعوا نکنید. متوجه شدید؟ حالا حاضرید در مورد حل این مشکل صحبت کنیم؟».
- از هر دو کودک بپرسید که به نظرشان مشکل چیست. تشویقشان کنید تا مشکل را از نگاه دیگری نیز ببینند. به آنها بگویید که ممکن است دو نفر با هم اختلاف‌نظر داشته باشند و در عین حال نظر هر دو درست باشد. شاید لازم باشد به ایشان یادآوری کنید که قبل از صحبت به یکدیگر گوش دهند.
- از هر دو بپرسید که چه می‌خواهند. همچنین میتوانید کمکشان کنید تا در مورد توقعاتشان فکر کنند. برای مثال، «علی، به نظرت منصفانه است که تو تمام‌وقت از کامپیوتر استفاده کنی؟».
- ایده‌های خود را با یکدیگر در میان بگذارید. اجازه دهید بچه‌ها هر چه در مورد حل مشکل به ذهنشان می‌آید را مطرح کنند و بی‌آنکه نظراتشان را قضاوت کنید، مشوقشان باشید. نظرات خود را هم مطرح کرده و همه را یادداشت کنید.
- به نظرات مطرح‌شده امتیاز بدهید. با این سؤال شروع کنید که به نظرشان کدام ایده عملی نیست. سپس به دنبال راه‌حلی با بیشترین مزایا و کمترین معایب باشید. برای مثال: «کدومتون فکر می‌کنه که این ایده عملی است؟» یا «خوبی یا بدی این ایده چیه؟».
- اگر در ابتدا نمیتوانید راه‌حلی پیدا کنید، بعدا دوباره تلاش کنید. میتوانید از بچه‌ها بخواهید که بروند و با هم ایده‌ی دیگری پیدا کنند یا از دیگران که مشکل مشابهی داشته‌اند، سؤال کنید. یادتان باشد شما همیشه میتوانید در کتابها و سایتهای فرزندپروری به دنبال ایده باشید.
- به‌محض اینکه همگی در مورد رویکردی توافق کردید، راه‌حل را پیاده کرده و ببینید چطور پیش می‌رود. اگر پیشرفتی حاصل نشد، دوباره از اول شروع کنید.
مطالب مرتبط: کابوس در کودکان: علت و راه کارها
کنترل احساسات خود
حفظ خونسردی خود در هنگام دعوای کودکان بسیار مهم است. اگر شرایط امن است و نیاز به مداخله‌ی فوری نیست، میتوانید برای آرام کردن خود تا ۱۰ بشمارید و سپس اقدام کنید.
این ۱۰ ثانیه اغلب برای آرام کردن احساسات کافی است. اگر این روش کمکی نکرد از فرد بزرگسال دیگری بخواهید به مسئله رسیدگی کند تا شما برای آرام کردن خود وقت داشته باشید.
چه زمانی برای دعوای خواهر و برادر به دنبال کمک باشیم
اگر کودکانتان اغلب نسبت به یکدیگر پرخاشگر یا بداخلاق هستند، وقت آن است که به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. این نوع تنش می‌تواند برای کودکان بسیار آزاردهنده باشد و به بروز مشکل در روابط بعدی آنها منجر شود. بنابراین اگر برایتان مهم است که فرزندتان وقتی اوضاع بر وفق مرادش نیست، چطور رفتار کند، بهترین کار این است که با یک متخصص مشورت کنید. از صحبت با پزشک کودکتان شروع کنید.
گاه دعوای بین کودکان به دلیل اختلالی همچون بیش فعالی-نقص توجه یا همان «ADHD» است. اختلالی که کنترل رفتار را برای کودک دشوار می‌کند. اگر به طور کلی نگران طرز رفتار کودکتان هستید، بد نیست که با یک متخصص صحبت کنید.
همچنین اگر حس می‌کنید درمانده و تحت فشار هستید، بهتر است که درخواست کمک کنید. از صحبت با خانواده، دوستان و والدین شروع کرده و اگر نیاز به راهنمای فوری دارید از مراکز مشاور کمک بگیرید.
