کودکان با دریافت توجه مثبت از سوی شما، به سرعت رفتارهای پسندیده را یاد می‌گیرند. این بدان معناست که توجه نشان دادن به فرزند در هنگام انجام رفتارهای شایسته، سیاستی بهتر و سازنده‌تر از این است که فقط در هنگام خراب‌کاری و سر زدن رفتارهای ناشایست واکنش نشان دهید.
راه‌کارهای زیر ایده‌هایی عملی برای انجام این استراتژی از سوی شما است:
۱- الگو باشید
کودکان کاری را می‌کنند که شما می‌کنید. فرزندتان به شما نگاه می‌کنند تا از نحوه تعامل و رفتار در جهان بیرون سرنخی بدست بیاورند. شما الگوی فرزندتان هستید، بنابراین از رفتار خودتان برای راهنمایی او استفاده کنید. در حقیقت آنچه شما انجام می‌دهید در بیشتر موارد بسیار مهم‌تر از آن چیزهایی‌ست که می‌گویید. اگر می‌خواهید فرزندتان بگوید: «لطفا»، خودتان آن را بگویید. اگر نمی‌خواهید فرزندتان صدایش را بلند کند، خودتان نرم و آرام صحبت کنید.
مطالب مرتبط: خوش رفتاری در کودکان
۲- احساسات خود را بروز دهید
به فرزندتان نشان دهید که چه احساسی دارید. به او صادقانه بگویید که چگونه رفتارش روی شما تاثیر می‌گذارد. این به او کمک خواهد کرد که مانند یک آینه، حس و حال خودش را در احساسات شما ببیند. این عمل همدلی نامیده می‌شود. بنابراین، شما می توانید بگویید: «من ناراحتم چون سر و صدات اون‌قدر زیاده که نمی‌تونم با تلفن صحبت کنم». یادتان باشد هنگامی که جمله‌ای را با «من» شروع می کنید، این فرصت را به فرزندتان می‌دهید که امور را از زاویه دید شما ببیند.
۳- در لحظه تشویق کنید
این بدان معناست که وقتی از فرزندتان رفتاری سر می‌زند که مورد دلخواه شماست، همان لحظه واکنش مثبت نشان دهید. مثلا به او بگویید: «به‌به، خیلی خوب بازی می کنی. واقعا خوشم میاد با لگوهات این جوری مرتب بازی می‌کنی». این واکنش کارکردی بهتری از آن دارد که منتظر شوید لگوهایش ناگهان روی زمین بریزند و شما متوجه شده و داد بزنید: «ھی، نریز اینا رو».
مطالب مرتبط: بدخلقی در کودکان
این اظهار نظرهای مثبت گاهی اوقات «تحسین توصیفی» نامیده می شوند. چرا که به کودک دقیقا نشان می‌دهد چه کار درستی انجام داده است. سعی کنید دربرابر هر نظر منفی شامل انتقاد و توبیخ، ۵ نظر مثبت یعنی تحسین و تشویق به او ابراز کنید.
نسبت ۵ به ۱ مسائل را متعادل نگه می‌دارد. به یاد داشته باشید که اگر کودکان قرار باشد بین عدم توجه یا توجه منفی حق انتخاب داشته باشند، توجه منفی را برمی‌گزینند.
۴- خود را هم قد فرزندتان کنید
زانو زدن یا چمباتمه نشستن در کنار کودکان، ابزار بسیار موثری برای برقراری ارتباط مثبت با آن‌ها است. نزدیک شدن به شما اجازه می‌دهد با احساسات یا افکار آن‌ها هم فاز شوید. این موضوع همچنین به آن‌ها کمک می‌کند راحت‌تر روی آنچه شما می‌گویید یا می‌خواهید تمرکز کنند. اگر به فرزندتان نزدیک باشید و توجه او را جلب کنید، دیگر نیازی نیست که از او بخواهید به شما نگاه کند.
۵- من حرفت را می شنوم
گوش دادن فعال یکی دیگر از ابزارهای کمک به کودکان خردسال برای کنار آمدن با احساساتشان است. بچه‌ها به تناوب احساس سرخوردگی می‌کنند، خصوصا اگر نتوانند احساسات خود را به خوبی بیان کنند. برای آن که شنونده فعالی باشید می‌توانید زمانی که فرزندتان صحبت می‌کند، سر خود را تکان داده و افکار خود را درباره احساسات و حرف‌های او تکرار کنید. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا با تنش و احساسات دشوار خود که معمولا به بدرفتاری منتهی می‌شود، کنار بیاید و احساس احترام و آرامش کنند. این امر بسیاری از بداخلاقی‌های بالقوه را از بین می‌برد.
۶- به وعده‌هایتان عمل کنید
به توافق‌هایتان وفادار باشید. هنگامی که شما به وعده‌های خوب یا بد‌تان عمل می‌کنید، در واقع به فرزند خود می‌آموزید که به شما اعتماد کند و احترام بگذارد. بنابراین، هنگامی که به او قول می‌دهید بعد از جمع‌آوری اسباب‌بازی‌هایش از خانه بیرون خواهید رفت، مطمئن شوید که کفش‌های پیاده‌روی‌تان را در دسترس دارید. هنگامی که می‌گویید اگر او این طرف آن‌طرف دویدن را متوقف نکند پاساژ را ترک خواهید کرد، آماده باشید که فورا آنجا را ترک کنید. لازم نیست در این مورد سر و صدا کنید، هرچه واقع‌بینی بیشتر باشد، بهتر است. این رویکرد باعث می‌شود فرزند شما احساس امنیت بیشتری کند، چرا که فضایی یک‌دست و قابل پیش‌بینی ایجاد می‌شود.
مطالب مرتبط: بازی‌های شمارشی یا ساخت زیر بنای محاسبات در کودکان
۷- وسوسه را کاهش دهید
حقیقت این است که برای یک کودک کم و سن و سال، بازی کردن با تلفن همراه شما خیلی سرگرم کننده به‌نظر می‌رسد و برای او دشوار است که به آن دست نزند. محیط پیرامون کودک بر رفتار او تاثیر زیادی دارد، بنابراین با شکل دادن به این محیط می‌توانید فرزندتان را به سوی خوش‌رفتاری سوق دهید. این موضوع می‌تواند به سادگی فراهم آوردن دست‌چینی از وسایل امن و به اندازه کافی جذاب برای کودک باشد که با آن‌ها بازی کند. با دور نگه داشتن اشیای دیگر، احتمال اکتشافات معصومانه اما پر هزینه را کم کنید.
۸- درگیری‌های خود را انتخاب کنید
یعنی قبل از اینکه در مورد کاری که فرزند شما در حال انجام آن است دخالت کنید و بخواهید با گفتن «نه» و «بکن» یا «نکن» امر و نهی کنید، از خود بپرسید که آیا آن موضوع واقعا مهم است یا نه. با به حداقل رساندن این مدل دستور و درخواست و اظهار نظرهای منفی، فرصت کمتری برای درگیری و احساسات بد ایجاد می‌کنید.
مقررات مهم هستند، اما تنها زمانی از آن‌ها استفاده کنید که واقعا مهم باشد.
۹- در برابر غر و نق قوی باشید
شما با کوتاه آمدن در برابر نق زدن‌های کودک و انجام دادن خواسته‌اش، در واقع به او آموزش می‌دهید که بعدا هم از این حربه استفاده کند و بیشتر غر بزند. «نه» به معنای «شاید» نیست، «نه» یعنی «نه»! پس از این کلمه استفاده نکنید مگر آن که واقعا منظورتان نه است و در مورد آن جدی باشید. اگر بگویید «نه» و بعد کوتاه بیایید، دفعه بعد فرزندتان به امید اینکه شانس دوباره‌ای به دست بیاورد حتی از قبل هم بیشتر غر خواهد زد.
۱۰- مسائل را ساده و مثبت نگه دارید
دستورها و قوانین باید کوتاه، ساده، شفاف و مناسب سن کودک باشد تا بتواند متوجه آن شده و به خاطر بسپارد. به یاد داشته باشید دستورات مثبت کارکرد بهتری از فرمان‌های منفی دارند، چرا که به شیوه مثبتی رفتار کودک را شکل می‌دهند. مثلا بهتر است به جای «در رو باز نذار» بهتر است بگویید «لطفا در رو ببند»
۱۱- به کودک مسئولیت داده و او را متوجه پیامدها کنید
هر چقدر که کودکان بزرگتر می شوند، شما می توانید به آن‌ها مسئولیت بیشتری برای رفتارشان بدهید و فرصتی فراهم کنید تا عواقب طبیعی رفتارشان را تجربه کنند. لازم نیست شما همیشه نقش منفی داشته باشید. برای مثال، اگر فرزندتان فراموش کرد جعبه ناهار خود را در کیفش بگذارد، وقت ناهار گرسنه خواهد ماند. اوست که گرسنه می‌ماند و اوست که پیامد کار خود را تجربه خواهد کرد. نگران نباشید یک‌بار گرسنه ماندن به او ضرری نمی‌زند. گاهی اوقات، با نیت خوب، آنقدر برای فرزندانمان کار می کنیم که اجازه نمی دهیم خودشان چیزی یاد بگیرند. شما همچنین باید برای رفتارهای نامناسب و ناپسند نیز پیامدهایی تعیین و اطمینان حاصل کنید که از قبل در این باره با کودک صحبت کرده و موافقت او با این عواقب را جلب کرده‌اید.
۱۲- یک بار بگویید و رد شوید
اگر به طور دایم و مکرر در حال امر و نهی و انتقاد باشید تنها خود را خسته و کودکتان را از خط خارج خواهید. فرزند شما از جایی به بعد گوش خود را بر نق زدن و انتقاد می‌بندد و نمی داند شما چرا ناراحت‌تر می‌شوید. برای دادن آخرین فرصت به کودک، او را متوجه پیامدهای عدم همکاری کرده و بعد تا ۳ شروع به شمردن کنید.
۱۳- به کودک خود احساس اهمیت و شانس موفقیت دهید
شرایطی فراهم کنید که کودک، یک کار را به درستی انجام دهد و آن‌گاه او را تشویق کنید. کودکان دوست دارند به خانواده خود کمک کنند. آرام آرام بعضی کارهای ساده و وظایف قابل انجام را به او واگذار کنید تا نقش مهم خود در کمک به خانواده را ایفا کند. این کار به کودک احساس اهمیت داده و او احساس غرور خواهد کرد. تشویق تلاش‌ها و رفتارهای مناسب باعث می‌شود کودک به این رفتار ادامه دهد. در ضمن با سپردن وظایف گوناگون به فرزندتان باعث می‌شوید او در انجام کارها ماهرتر شده و به ادامه آن تشویق شود.
۱۴- برای موقعیت‌های چالش برانگیز آماده شوید
مواقعی هست که مراقبت از فرزندان و انجام امور روزانه همچون خرید کردن، یک قرار ملاقات یا رانندگی کمی پیچیده می‌شوند. اگر از قبل درباره این موارد چالش‌برانگیز فکر کنید، می‌توانید با توجه به نیازهای فرزندتان یک برنامه‌ریزی داشته باشید. مثلا به فرزند خود ۵ دقیقه قبل از آن زمان مورد نظر خود هشدار دهید که باید رفتارش را طرف مدت ۵ دقیقه عوض کند و برای او توضیح دهید که چرا به همکاری او نیاز دارید.
۱۵- شوخ طبعی حلال مشکلات است
یکی دیگر از راه‌های از بین بردن تنش و درگیری احتمالی استفاده از طنز و تفریح است. مثلا می‌توانید وانمود کنید که به یک هیولای قلقلک‌دهنده بدل شده‌اید که از کودک می‌خواهد کف اتاق را مرتب کند. البته اگر طنز به ناراحتی منجر شود، کمکی نخواهد کرد. کودکان خردسال به راحتی از این که والدین سربه‌سرشان بگذارند، ناراحت می‌شوند. طنزی که هر دوی شما را به خنده وا دارد عالی است.
