هیجان انگیزترین بخش هر آموزشی، زمان فرا رسیدن آزمایش است. موضوع چه ساخت آتشفشان باشد یا تشریح چیزی عجیب و غریب، این فعالیت‌های علمی، بچه‌ها را مجذوب خود می‌کند، حتی اگر علم موضوع مورد علاقه آنها نباشد! اگر فرزندی در خانه دارید یا خودتان از بازی با شیمی لذت می‌برید، پروژه ساخت این کریستال‌های زیبا، آزمایش علمی هیجان‌انگیزی برای انجام در خانه است.
ساخت این ستاره‌های کریستالی یک پروسه علمی ساده و کم هزینه دارد. ما از بوراکس برای رشد کریستال استفاده می‌کنیم. فرزند شما با هر سنی که داشته باشد، حتما برای ساخت این ستاره‌های کریستالی و تماشای درخشش آن در نور خورشید هیجان زده خواهد شد.
مواد لازم
- بوراکس
- پیپ پاک‌کن ( یا هر سیم برس‌دار)
- قالب برش دهنده شیرینی به شکل ستاره
- روبان یا نخ
- چوب بستنی
- ظرف شیشهای (مثلا شیشه مربا)
بوراکس یا بوره نوعی ماده معدنی و از نمک‌های اسید بوریک است. بوره معمولاً به شکل پودر سفیدی متشکل از بلورهای نرم بی‌رنگ است که به آسانی در آب حل می‌شود. این ماده را می‌توانید از بخش شوینده‌های فروشگاه‌های بزرگ و یا از فروشگاه‌های آنلاین تهیه کنید.
پیپ پاک‌کن نیز وسیله‌ای است که به منظور زدودن جرم و دوده از پیپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله مانند تکه سیمی است که سطحی به شکل برس دارد و برای تمیز کردن لوله پیپ به کار می‌رود.
چگونه ستاره بسازیم؟
استفاده از قالب ستاره، بهترین روش برای ساخت یک ستاره بی‌نقص است. مفتول را به دور قالب خم کنید تا حالت ستاره به خود بگیرد. البته شما می‌توانید از هر شکل دیگری به دلخواه استفاده کنید. یا حتی با دست آن را خم کرده و شکل مورد نظر خود را بسازید. اما ما ترجیح دادیم چند ستاره بی‌نقص داشته باشیم!
بعد از شکل دادن به مفتول، اضافات آن را ببرید یا می‌توانید نبرید! در خلاقیت، هیچ محدودیتی نیست! سپس روبان یا نخ نازک را از ستاره رد کرده و آن را به چوب بستنی گره بزنید. اگر بیش از یک ستاره در ظرف شیشهای انتخابی شما جا می‌شود، می‌توانید تعداد بیشتری ستاره از چوب بستنی آویزان کنید.
چوب بستنی را طوری روی دهانه شیشه قرار دهید که ستاره‌ها درون شیشه معلق باشند. دقت کنید که ستاره‌ها با هم و با بدنه و کف شیشه تماس نداشته باشند.
بوراکس را در ۲ فنجان آب جوش هم بزنید تا کاملا حل شود. اگر حل نشد، ۳۰ ثانیه آن را در مایکروویو بگذارید و مجدد هم بزنید. آنقدر این کار را تکرار کنید تا کاملا حل شود. سپس محلول را در ظرف شیشهای بریزید تا کل ستاره‌ها را در بر بگیرد. در نظر داشته باشید که اگر ظرف را کامل پر کنید، کریستال‌ها روی روبان یا نخ هم رشد می‌کنند.
اگر محلول روی میز ریخت، آن را سریع پاک کنید، مگر اینکه بخواهید بر روی میزتان هم کریستال ساخته شود! بوراکس خاصیت سایندگی نیز دارد، پس به آرامی آن را از روی سطح ریخته شده پاک کنید تا آسیبی به آن نرسد.
حدودا ۸ ساعت ظرف و ستاره را به حال خود رها کنید تا بلور‌ها شکل بگیرند. سپس ستاره‌های کریستالی را از آن خارج کنید. پیشنهاد می‌کنیم که از یک ظرف شیشهای با دهانه گشاد استفاده کنید تا راحت‌تر بتوانید ستاره‌های کریستالی را از آن خارج کنید.
ستاره‌ها را روی دستمال گذاشته تا خشک شوند و سپس آنها را آویزان کنید و از آزمایش علمی زیبایی که انجام داده‌اید، لذت ببرید. کریستال‌ها با وجود اینکه بسیار ظریف به نظر می‌رسند اما سفت و سخت هستند! یکی از ستاره‌های ما زمین افتاد ولی هیچ آسیبی ندید!
از باقیمانده محلولی که در شیشه مانده می‌توانید برای شستن لباس استفاده کنید. اما تکه‌های کریستال را در ماشین لباسشویی نریزید چون حل نمی‌شوند. برای شستن ظرف شیشهای، کریستال‌های چسبیده به شیشه را با قاشق بکنید، اگر موفق نشدید، در آن آب ریخته و یک دقیقه در مایکروویو بگذارید و بعد آن را دوباره هم بزنید. این کار را آنقدر تکرار کنید تا کریستال‌ها کنده شوند.
دلیل علمی تشکیل بلور چیست؟
هنگامی که بوراکس در آب حل می‌شود یک سوسپانسیون ایجاد می‌شود. سوسپانسیون به مخلوط دارای ذرات جامد معلق (بوراکس) گفته می‌شود. سوسپانسیون‌ها در حال عادی ناپایدار هستند و پس از مدتی نگهداری در حالت سکون ته‌نشین می‌شوند.
در آزمایش ما هنگامی که بوراکس شروع به ته نشین شدن می‌کند، روی تمام سطوحی که با آنها تماس دارد – از جمله ستاره ما – تشکیل کریستال می‌دهد. در طی این فرآیند کریستال‌ها سطح به سطح روی هم ایجاد می‌شوند تا در نهایت یک لایه ضخیم و زیبا از کریستال به وجود آید.
